Ένα άρθρο της Μαρίας Χατζηγεωργίου στον Δημοκράτη

Το σχολείο της θλίψης στη Λέσβο… Μια ιστορία χάνεται

Τρίτη, 13/10/2015 | Πολιτισμός

Οι κάτοικοι επιθυμούν διακαώς και προσπαθούν για την ένταξη του έργου συντήρησης και αποκατάστασης του νεοκλασικού αυτού κτιρίου που ανεγέρθη επί εποχής Γεωργίου Παπανδρέου σε Ευρωπαϊκό πρόγραμμα, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως μουσείο δημοτικής εκπαίδευσης.

 

Η τελευταία φορά που μέσα στις αίθουσες και στην αυλή του ακούστηκαν φωνές και γέλια παιδιών, ήταν το 2001. Από τότε μέχρι σήμερα παραμένει βουβό, έρημο και θλιμμένο. Η εγκατάλειψη και η φθορά, έχουν κάνει την παρουσία τους αισθητή και παρά τις κατά καιρούς διαβεβαιώσεις από διάφορους υπεύθυνους ότι θα επισκευαστεί και θα δοθεί και πάλι σε χρήση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, δεν έχει γίνει τίποτα εδώ και 14 περίπου χρόνια.

Ο λόγος για το Δημοτικό Σχολείο της Τοπικής Κοινότητας Βασιλικών, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 1935 και εγκαινιάσθηκε το 1936, επί Υπουργείας Γεωργίου Παπανδρέου.

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο και ξεχωριστό κτίριο, η αρχιτεκτονική του οποίου θυμίζει νεοκλασικό αρχοντικό της εποχής και δένει απόλυτα με την αρμονία του τοπίου της Κοινότητας Βασιλικών. Είναι ευάερο και ευήλιο και η απόστασή του από το κέντρο του χωριού είναι περίπου 400 μέτρα. Διαθέτει 4 μεγάλες αίθουσες και δύο γραφεία διδασκάλων.

Το σχολείο υπέστη αρκετές ζημιές από σεισμούς και για μικρά χρονικά διαστήματα, πριν κλείσει οριστικά τις πόρτες του λόγω έλλειψης μαθητών.

Η διάσωση και επισκευή του κτιρίου, αποτέλεσε πολλές φορές αντικείμενο συζήτησης των δημοτικών και τοπικών αρχών, τόσο του τέως δήμου Πολιχνίτου, όσο και του νυν δήμου Λέσβου. Μάλιστα, υπήρχε η πρόθεση να ενταχθεί σε κάποιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα και να μετατραπεί σε μουσείο δημοτικής εκπαίδευσης.

Αναφερόμενος στο θέμα, ο επί 16 χρόνια πρόεδρος της κοινότητας Βασιλικών Κοσμάς Γαβαλάς, τόνισε μεταξύ άλλων, ότι όλα αυτά τα χρόνια, η διάσωση του κτιρίου αυτού αποτελεί πάγιο αίτημα της περιοχής και των κατοίκων, χωρίς, ωστόσο, να υπάρχει η ανάλογη ανταπόκριση.

«Κάθε χρόνο, στέλνω στην εκάστοτε δημοτική αρχή, τις προτάσεις του χωριού μας για το τεχνικό πρόγραμμα. Κάθε φορά η επισκευή του σχολείου είναι είτε το πρώτο έργο σε προτεραιότητα, είτε το δεύτερο. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει το παραμικρό, αν και κατά καιρούς έχουν έρθει πάρα πολλοί υπεύθυνοι, αντιδήμαρχοι και  άλλα στελέχη δημοτικών αρχών, για να δουν το σχολείο.

Η τελευταία προσπάθεια, ξεκίνησε από την παρούσα δημοτική αρχή, η οποία είχε στείλει μηχανικούς για να δουν σε ποια κατάσταση βρίσκεται και φυσικά διαπίστωσαν ότι πρέπει να γίνουν άμεσα εργασίες συντήρησης.

Η καλύτερη λύση, θα ήταν να ενταχθεί σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα, στο νέο ΕΣΠΑ και να γίνουν ολοκληρωμένες εργασίες συντήρησης. Η πρόταση που είχαμε κάνει και νομίζω ότι και η παρούσα δημοτική αρχή την υιοθετεί, είναι να μετατραπεί το σχολείο μας σε ένα μουσείο δημοτικής εκπαίδευσης. Σ’ αυτό θα εκτίθενται σχολικά αντικείμενα μιας άλλης εποχής, όπως παλιά θρανία, παλιοί πίνακες, παλιές έδρες, παλιά σχολικά βιβλία κ.α. Νομίζω ότι θα είναι ένας χώρος με πλούσιο ιστορικό υλικό, πολύτιμο για τους νεώτερους μαθητές.

Θέλω να πιστεύω ότι θα υπάρξει ανταπόκριση, διότι δεν έχουμε πολύ χρόνο μπροστά μας. Ήδη το κτίριο έχει υποστεί σοβαρές φθορές και μέρα με τη μέρα καταστρέφεται. Αν δεν ληφθούν σύντομα πρωτοβουλίες, δεν μπορώ να εγγυηθώ για το μέλλον του.

Κατά καιρούς, οι εκάστοτε δημοτικές αρχές έχουν κάνει μελέτες για την επισκευή του, που παραμένουν στο συρτάρι μέχρι σήμερα. Θα μπορούσε κάποια από αυτές με την ανάλογη επικαιροποίηση να χρησιμοποιηθεί, ώστε το έργο να μπει σε πρόγραμμα».

Όπως αναφέρει ο Κ. Γαβαλάς, η κοινότητα από μόνη της, δεν έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει στην επιφανειακή έστω, συντήρηση του κτιρίου, αφού η ίδια δεν διαθέτει πόρους και ακόμη και τα λίγα χρήματα της πάγιας προκαταβολής που παίρνει, διατίθενται για πολύ συγκεκριμένες ενέργειες και δεν δικαιολογούνται άλλες παρεμβάσεις.

«Την πάγια προκαταβολή την έχω πάρει δύο φορές μόνο και δεν πρόκειται να το ξανακάνω. Την τελευταία φορά επιχείρησα με τα λεφτά αυτά να κάνω κάποιες εργασίες στο νεκροταφείο της περιοχής, όπου είχαν γίνει ζημιές από θεομηνία. Δυστυχώς, όμως, όταν πήγα να καταθέσω τα δικαιολογητικά, μου είπαν ότι η ενέργεια αυτή δεν είναι επιλέξιμη. Επέστρεψα τα χρήματα όπως ήταν και δεν ξανασχολήθηκα, γιατί δεν αξίζει τον κόπο. Είναι κατανοητό λοιπόν, πως όσο και να επιθυμούμε ως κοινότητα να κάνουμε παρεμβάσεις στο σχολείο, κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν».

Από την Τέσση Χατζόγλου

1. Άλλαξα και ζω

Τα βήματα μου πια δεν τα μετρώ
Στο τεντωμένο μου σχοινί τα χέρια ανοίγω
Το αν μ αγαπάνε πια δεν το ζυγίζω
Φτάνει ακόμα να μπορώ να αγαπώ

Απ την παρέλαση τα βήματα μου παίρνω
Τα εμβατήρια τους δεν με αφοράν
Ζέστη και κρύο αναγνωρίζει η καρδιά
Μες στο κασκόλ μου τραμπαλίζομαι και φεύγω

Άλλαξα και ζω
Μακριά απ’ αριθμούς Ψυχρούς λογαριασμούς
Πετώ και ανασαίνω
Γελάω κι αγαπώ Παίζω και λαχταρώ
μονάχα δίχως έρωτα πεθαίνω

Τα βήματα μου πια δεν τα μετρώ
Όσα περάσανε μου φέρνουν μόνο πλήξη
Ζωής μαθήματα σε σύννεφα από θλίψη
Δεν ειν ζωή αν την τσουλάς με το στανιό

Άλλαξα και ζω
Μακριά απ’ αριθμούς Ψυχρούς λογαριασμούς
Πετώ και ανασαίνω
Γελάω κι αγαπώ Παίζω και λαχταρώ
στο λέω
μονάχα δίχως έρωτα πεθαίνω.

2. Μια παράφυση συνταγή

Ποιος είμ’ εγώ ρωτώ
και την ταυτότητα κοιτώ.
Δεν είμ’ εγώ, δεν μ αναγνωρίζω.
Βουρτσίζω τα ξανθά μαλλιά
και κατεβαίνω τα σκαλιά.
Στο παρασκήνιο ανθίζω.

Τραγούδι θλιμμένο
για τη ζωή που περιμένω
κι όμως δε λέει να φανεί.
Εγχώριο, μα ξένο,
Φρούτο με λες μεταλλαγμένο.
μια παρα.. φύση συνταγή.

Ποιος είμ εγώ, ρωτώ
και τον καθρέφτη μου κοιτώ.
Κι αυτός απάντηση δεν έχει.
Φοράω κόκκινο κραγιόν
βάζω το μαύρο μου καλσόν.
Σε ποιον κορσέ η υπάρξή μου να χωρέσει..

Τραγούδι θλιμμένο
για τη ζωή που περιμένω
κι όμως δε λέει να φανεί
Εγχώριο, μα ξένο,
Φρούτο με λες μεταλλαγμένο.
μια παρα φύση συνταγή

Ποιος είμ’ εγώ ρωτώ
γουστάρω και με αγαπώ.
μ’ άρβυλο ροζ και παραλλαγής φουστάνια.
Της φύσης μου οι νάρθηκες
είναι αυτόπτες μάρτυρες
Πώς έφτυσα (σιγά σιγά) της μάνας μου το γάλα.

3. Σχισμένο καρό

Σε μια τράπουλα φθαρμένη απ’ τον καιρό
την τύχη παίζεις στο σχισμένο της καρό
κι αυτή κουράστηκε, τα βρίσκει όλα μπαστούνια.
Παντού ρηγάδες γύρω να συνωμοτούν
σαν τους ραγιάδες στο ποτήρι θα σε πιούν
τ όνειρά σου γευονται με ασημιά πιρούνια

Στημένες τράπουλες, πιο πέρα ερπετά
πως καταφέρνουν κι ανεβαίνουν τα σκαλιά
έχουνε γλώσσα πιο μακριά κι από τα πόδια
Του Δον Κιχώτη έχουν ασπρίσει τα μαλλιά
τη Δουλτσινέα έχει ακόμα στην καρδιά
στον καναπέ του έχει αράξει εδώ και χρόνια.

κι εσύ μου λες Έτσι είν φίλε η ζωή
γι άλλους παράδεισος και γι άλλους φυλακή
μα δε μπορεί κάποια στιγμή θα μου γυρίσει..

Μια ντάμα μαυρομάλλα σου γελά
ξεχνάς για λίγο το παιχνίδι και ζητάς
να ξαποστάσεις στο σταρένιο το κορμί της
Κι εκεί που νιώθεις την αγάπη ν ακουμπάς
και το παιχνίδι προς τα σένα πως γυρνάει
βρίσκεις σκουλήκια στο παθιάρικο φιλί της

κι εσύ μου λες Μα έτσι ειν φίλε η ζωή
μία παρτιδα που δε ξερεις που θα βγει
Μα δε μπορεί κάποια στιγμή θα μου γυρίσει..

Μια τράπουλα στα χέρια παλιακή
παιχνίδι που δεν μοιάζει με ξερή
ετοιμάζεσαι πάλι για να παίξεις
Αλλάζει χέρια και τραπέζια τακτικά
μυρίζει μπλόφα όταν παίζεις τον παπά
πάσο δεν κάνεις στα λαμόγια κ’ όσο αντέξεις.

Χτες επισκέφθηκε το χωριό μας ο Δήμαρχος Λέσβου Σπύρος Γαληνός συνοδευόμενος από τον Αντιδήμαρχο έργων  Στρατή Τζιμή και τον υπεύθυνο μηχανικό για τα πεζοδρόμια των Βατερών.

Συναντήθηκαν με τον πρόεδρο Στρατή Παράκοιλα και μετά τον καφέ στον Πλάτανο όπου συζήτησαν με τους θαμώνες των καφενείων επισκέφθηκαν τους αγροτικούς δρόμους που συνεχίζουν να βελτιώνονται από τα δυο γκρέιντερ.( Εκεί συνάντησαν και το μέλος του συμβουλίου Απόστολο Αποστολή ο οποίος όλες τις μέρες επιστατούσε, καθοδηγούσε και βοηθούσε στην όλη προσπάθεια.) Μάλιστα έδωσαν παράταση ακόμα τρεις μέρες να παραμείνουν στην περιοχή μας (μέχρι την Παρασκευή) για να ολοκληρώσουν το έργο τους. Να σημειωθεί ότι τα δυο γκρέιντερ θα συμπληρώσουν στο χωριό 11 μέρες το καθένα και αν ληφθεί υπόψιν ότι κάποιες μέρες δούλεψε και ο φορτωτής και όλες τις μέρες κουβαλούσαν μπάζα πότε δυο και πότε τρία φορτηγά θεωρούμε ότι με τις δεδομένες συνθήκες έγινε (και γίνεται) το καλύτερο δυνατό.

Στη συνέχεια επισκέφθηκαν το έργο των πεζοδρομίων των Βατερών (όπου ο εγολάβος είχε επισκευάσει όλα τα χαλασμένα σημεία) τα οποία βρήκαν εντάξει. Συνέχισαν την επίσκεψή τους στο Σταυρό όπου μεταξύ άλλων συζήτησαν το θέμα της επισκευής του δικτύου που φέρνει (ή μάλλον έφερνε) το νερό απ’ τις πηγές Αμπελικού και δόθηκε η υπόσχεση μέχρι το καλοκαίρι να έχει αποκατασταθεί.

Η ξενάγηση ολοκληρώθηκε στον σπασμένο αποχετευτικό αγωγό έξω από το χωριό στην κοίτη του ποταμού και θα αξιολογηθούν δυο λύσεις που προτάθηκαν για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Με την ευκαιρία αυτή να σημειώσουμε ότι το Δημοτικό συμβούλιο έχει ήδη ψηφίσει την επέκταση του δημοτικού φωτισμού στη Χούλιαρη.

Εφόσον δίνονται λύσεις σε σημαντικά προβλήματα του χωριού μας να ευχηθούμε να μας επισκέπτονται συχνά ο  Δήμαρχος και οι αντιδήμαρχοί του.

Συννέφιασε αλλα δεν έβρεξε.Φύσηξε δυνατή νοτιά, το κύμα ανέβηκε ψηλά στην αμμουδιά, σε κάποια μέρη έβγαλε όγκους φυκιών και ενώ περιμέναμε να τον γυρίσει (τον καιρό) δυτικό, ώστε να αστράψει στον “Κουκβά” και να βρέξει, απλά διαψευτήκαμε!

Κόπασε η νοτιά αφήνοντας τα σημάδια της στην παραλία: αμμουδιά επίπεδη χωρίς ίχνος πατημασιάς ή ανωμαλίας και το σχισμένο κουφάρι μιας μαύρης πλαστικής βάρκας απ’ αυτές που μεταφέρουν (και πνίγουν) τους πρόσφυγες.

Σήμερα λιακάδα και ζεστός καιρός. Μάθαμε ότι επρόκειτο να έρθει ο Δήμαρχος Λέσβου στο χωριό γιατί έγιναν καταγγελίες ότι δεν δούλεψαν σωστά τα γκρέιντερ στην επισκευή των αγροτικών δρόμων. Το πρόβλημα εντοπίζεται στο ότι έβγαζαν μεγάλες ποσότητες μπάζων στις άκρες των δρόμων καταστρέφοντας περιφράξεις.

Πιστεύουμε ότι αυτό θα ήταν αφορμή για μια επίσκεψη και γενικότερη ενημέρωση.

Οι αλευρόμυλοι στο χωριό ήταν δύο (στο τέλος της δεκαετίας του 50) αλλά αν δεχτούμε ότι ο καθένας θα είχε τους πελάτες του, αν παρακολουθήσουμε την ποσότητα του σιταριού που

τα “κατάστιχα” που αναφέρουμε δεν ήταν τίποτα προχειροδουλειές. Ήταν σε εισαγόμενα δερματόδετα βιβλία

αλέθονταν σε μια δεκαετία στον έναν μπορούμε με ασφάλεια να συμπεράνουμε τα σκαμπανεβάσματα της παραγωγής σε ολόκληρο το χωριό.

Με βάση τα “κατάστιχα” του αείμνηστου Λευτέρη οι ποσότητες που αλέστηκαν στο μύλο μέσα σε μια δεκαετία ήταν οι εξής:

1958-59                                   61500

1959-60                                   72030

1960-61                                    105100

1961-62                                     64030

1962-63                                     77230

1963-64                                      53240

1964-65                                       63770

1965-66                                         60980

1966-67                                         42460

1967-68                                         27700

Σημειώνουμε ότι ο λογαρισμός για κάθε χρονιά άρχιζε (ή αλλιώς το κοντέρ μηδενίζονταν) την πρώτη Ιουλίου κάθε χρόνου και έληγε φυσικά στις 30 Ιουνίου της επόμενης χρονιάς)

Οι ποσότητες ζυγίζονταν σε μια πλάστιγγα η οποία είχε δυο μονάχα σταθμά και ελέγχονταν τακτικά απ’ την αρμόδια υπηρεσία. Στην απόδειξη ελέγχου το επάγγελμα του λευτέρη αναφέρεται ως “μυλωθρός”

Σε 8 χρόνια (απ’ το 57 στο 65) το κόστος για την επιθεώρηση των σταθμών αυξήθηκε κατά 67% από 18 σε 30 δρχ. Και φυσικά ένας “μυλωθρός” θα έπρεπε να είναι απόλυτα υγιής για τούτο και η σχετική βεβαίωση του αντιχολερικού εμβολιασμού!

Σήμερα βιώνουμε την κατάσταση του capital control (που ελπίζουμε να λήξει σύντομα) δηλαδή του να έχει κάποιος χρήματα στην Τράπεζα αλλά να μπορεί να διαχειριστεί ένα μικρό μέρος τους μόνο. Πριν από λίγες δεκαετίες (στη δεκαετία του 1950) ο κόσμος δεν είχε καθόλου χρήματα και τα “έφερνε βόλτα” πολύ δύσκολα. Τότε που δεν είχε χρήματα συναλλάσονταν σε σημαντικό βαθμό με ανταλλαγή ειδών. Οι γυναίκες πήγαιναν στον Κώσση (Δημητρό) με αυγά ή μπουκάλι λάδι στη μασχάλη για να αγοράσουν τα απαραίτητα.

Τα αλεστικά στη μηχανή του Καβουρή χρεώνονταν σε δραχμές ανά οκά (ή κιλό αργότερα) αλλά η εξόφλησή τους γίνονταν με διάφορους τρόπους.Έτσι βλέπουμε διάφορες σημειώσεις μέσα στο πολυτελές και εισαγόμενο “βιβλίο ταμείου” της επιχείρησης όπως:

“Έκανε δυο μέρες ζευγάρι (-100 από το χρέος)” ή γίνονταν αναφορά στα κτήματα “Άη Γιάννης, Καμάρα”

“Σόλες δικές μου, σόλες Ευαγγελίας (-20 από το χρέος)”

“Έλαβα 8 οκάδες γάλα” (ακοστολόγητο)

Αλλά και μεταφορά του χρέους από έναν πελάτη σε άλλον (ύστερα φυσικά από συμφωνία των ενδιαφερόμενων) “Μεταφέρθησαν 10 δρχ εις Π. Τριαναταφύλλου”

Σήμερα λοιπόν στην εποχή του capital control  μπορεί να βρεθεί μια …κάποια λύσηλύση:

Πίνουμε καφέ στην καφετέρεια ή το καφενείο και αποθέτουμε …πέντε αυγά.

Αγοράζουμε ψωμί απ’ το φούρνο και προσφέρουμε μια …μαρουλοσαλάτα κ.ο.κ.

Για να επιβεβαιώσουμε και το ρητό “πενία τέχνας κατεργάζεται”

Για τον καιρό λέμε που από χτες το απόγευμα μαυρίζει, αγριεύει, ρίχνει δυο σταγόνες, αλλά βροχή καλή δεν βλέπουμε.

Με απλά λόγια ένας πολύ εκνευριστικός καιρός!

Η σύγκριση των δυο παρακάτω φωτογραφιών δείχνει ότι η διαδικασία της ανακύκλωσης συσκευασιών στο χωριό μπαίνει σιγά σιγά σε σωστό δρόμο, απέχοντας βέβαια πάρα πολύ απ’ το να χαρακτηρίσουμε την κατάσταση καλή.

Οι φωτογραφίες αυτές έχουν χρονική απόσταση 3,5 περίπου μήνες. Η πρώτη αρχές Οκτωβρίου και η δεύτερη τέλος Ιουνίου της φετινής χρονιάς. Τουλάχιστον στο διάστημα αυτό η κατάσταση έχει βελτιωθεί. Μόνο που η αποκομιδή των ανακυκλώσιμων υλικών θα πρέπει να γίνεται λίγο πιο τακτικά ή να αυξηθούν οι κάδοι στο χωριό μεταφέροντας λίγους απ’ τα Βατερά.

Στο χωριό μας κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα λειτουργούσαν αλευρόμυλοι με κινητήρια δύναμη το νερό (στον Αλμυροπόταμο) ή το πετρέλαιο. Με πετρελαιοκίνηση στο χωριό λειτουργούσαν οι αλευρόμυλοι του Καβουρή και του Μανώλα (έχει γίνει μουσείο από τον Θεολόγο Νικέλλη). Για όλους τους μύλους του χωριού υπάρχει εκτενής περιγραφή στο βιβλίο που εξέδωσε το Λύκειο Πολιχνίτου το 2008 ως αποτέλεσμα μιας σχολικής δραστηριότητας με τίτλο “Η Βιομηχανική Βρίσα του 20ου αιώνα”

Ο Μύλος του Καβουρή άρχισε να λειτουργεί το 1925 απ’ τα αδέλφια Στρατή και Χαράλαμπο Καβουρή και συνέχισε μέχρι τη δεκαετία του 80 απ’ το γιο του Στρατή, Λευτέρη. Το κλείσιμο του μύλου συνοδεύτηκε από την εγκατάλειψή του και τη μετατροπή του σε αποθήκη “παντός αχρήστου” Φέτος η κόρη του Λευτέρη Μαριάνθη και ο σύζυγός της Τάσος αποφάσισαν να καθαρίσουν την “κόπρο του Αυγείου” και να αναδείξουν σιγά-σιγά την παλιά αυτή παραγωγική μονάδα του χωριού.

Εικόνες απ’ τη μηχανή αυτή και πληροφορίες για τη λειτουργία της θα παρουσιάσουμε στο σημερινό (και σε επόμενα) σημειώματά μας.

Από τη Δευτέρα 5 Οκτωβρίου άρχισε η εφαρμογή του νέου προγράμματος στη Βιβλιοθήκη.

Χτες άρχισαν με μεγάλη συμμετοχή τα μαθήματα μουσικής από τον δάσκαλο Κώστα Ζαφειρίου.

Ένα στιγμιότυπο από τη διδασκαλία του σαντουριού σε κάποιους απ’ τους συμμετέχοντες.