Από την Ειρήνη Πετρέλλη-Παράκοιλα
Ο αργαλειός ή κρεβατή είναι ένα ξύλινο «μηχάνημα».
Εκεί οι μανάδες, οι γιαγιάδες και διαχρονικά πολλές γυναίκες εδώ και χιλιάδες χρόνια έφτιαχναν τα ρούχα τους, τα σεντόνια, τις κουρελούδες (τις …μοκέτες της παλιάς εποχής!).
Αποτελείται (με βάση την ορολογία στο χωριό μας) από δυο βασικούς πλαϊνούς σκελετούς, από δυο αντιά, το ξυλόχτενο, το χτένι, τα μυτάρια, τον κλανιά (μια βέργα), το σφίχτρο, τα κλειδιά (που είναι βασικά για τη σταθεροποίηση), την ξίγκλα και τα πετάλια (ή πατήτηργες).
Συνακόλουθα απαραίτητα εργαλεία για να λειτουργήσει ο αργαλειός είναι η ανέμη, το ροδάνι, η διαστεργιά, τα καρφιά, η χτένα, τα καλάμια (κομμάτια από καλάμι φάρδους2-3 πόντων και μήκους περίπου 20 πόντων) και τα μασούρια (αυτά είναι πάλι από καλάμι αλλά φάρδους ενός περίπου εκατοστού και μήκους δέκα περίπου εκατοστών).
Από τα μαγαζιά του χωριού (κάποτε) αγοράζαμε το νήμα (τη μπαμπακούλα). Βάζουμε το νήμα την ανέμη και ένα καλάμι στο ροδάνι και αρχίζουμε να μαζεύουμε την κλωστή πάνω στο καλάμι. Το πόσα καλάμια πρέπει να γεμίσουμε εξαρτάται από το πόσες πήχες δηλαδή πόσο μεγάλο (σε μήκος αθροιστικά για όλα τα κομμάτια) θα είναι το υφαντό που σκοπεύουμε να φτιάξουμε.
Το επόμενο βήμα είναι το τράβηγμα του πανιού. Σ’ αυτό βασικό εργαλείο είναι η διάστερια. Πρόκειται για ένα ξύλο, πάνω στο οποίο δένουμε τρεις σπάγκους (από έναν στα άκρα και τον τρίτο στο μέσον του ξύλου). Πάνω στους σπάγκους αυτούς μπλέκουμε μακριά λεπτά σιδεράκια (συνήθως μπανέλες από παλιές ομπρέλες). Εκεί πάνω βάζουμε τα καλάμια με την κλωστή, 5 απ’ τη μια πλευρά και 6 απ’ την άλλη. Οι κλωστές απ’ τα καλάμια αυτά αποτελούν ένα δεκάδι. Στη συνέχεια τοποθετούμε καρφιά σε διάφορες θέσεις σε σχέση με τη διάστερια και με έναν πολύπλοκο τρόπο απλώνουμε τις κλωστές δημιουργώντας 40 δεκάδια.
Όταν τελειώσουμε με το «τράβηγμα» αρχίζουμε το μάζεμα από το πίσω και πάνω μέρος. Το κάνουμε θηλιές για να μπορεί μετά να ξετυλίγεται.
Στο επόμενο στάδιο πρέπει να τοποθετηθούν οι κλωστές στο αντί. Αυτό γίνεται με τη βοήθεια της χτένας και της αντένας δηλαδή δυο ξύλων σε σχήμα Υ καρφωμένων στο έδαφος σε απόσταση 100 με 130 πόντων
Μετά το βάζουμε στη χτένα, ένα-ένα δεκάδι, και το τυλίγουμε πάνω στο πίσω αντί.
Στη συνέχεια πρέπει να περάσουμε τις κλωστές μέσα από τα μυτάρια με τρόπο που έχει σχέση με το είδος του υφαντού που θέλουμε να φτιάξουμε. Αυτό είναι τα παραμάτισμα που απαιτεί μεγάλη τέχνη και εξαρτάται από το είδος του υφαντού που θέλουμε να φτιάξουμε. Ακολουθεί το πέρασμα των κλωστών μέσα από το χτένι, το οποίο τοποθετούμε μέσα στο ξυλόχτενο. Τις κλωστές τις δένουμε στο μπροστινό αντί.
Δένουμε τις πατήτηργες , μια-μια, πάνω στα μυτάρια και έχοντας περάσει τις κλωστές στα μασούρια τα οποία τοποθετούμε στις σαΐτες αρχίζουμε να υφαίνουμε.
Αν πρόκειται να φτιάξουμε κουρελούδες τυλίγουμε τα κουρέλια πάνω σε καλάμια.
Η Ειρήνη Παράκοιλα έχει την καλή διάθεση όλη αυτή την πολύπλοκη διαδικασία να την δείξει σε νεότερες ώστε να μην χαθεί η τέχνη της παραδοσιακής ύφανσης από το χωριό μας. Η Βιβλιοθήκη είναι πρόθυμη να προσφέρει ό,τι χρειάζεται για να υλοποιηθεί η όλη προσπάθεια. Δυστυχώς δεν υπάρχει τώρα κατάλληλος χώρος στο χωριό για να στηθεί η κρεβατή.
