Πόση είναι η μεγαλύτερη ηλικία των λιόδεντρων στο χωριό μας;

Για την απάντηση στο ερώτημα αυτό θέσαμε σε παλιούς ζευγάδες και αγροφύλακες το ερώτημα: Σε ποια περιοχή της αγροτικής περιφέρειας του χωριού μας υπάρχουν τα πιο παλιά λιόδεντρα;

Η απάντηση όλων ήταν “στη Χαρτσιά”  Η Χαρτσιά είναι η περιοχή δεξιά του δρόμου Από Βατερά προς Άγιο Φωκά, μόλις περάσουμε την Αγία Αικατερίνη.Είναι δηλαδή  η περιοχή αυτή συνέχεια του χώρου στον οποίο πιστεύεται (και έχουν βρεθεί αρκετά πειστήρια) ότι υπήρχε η Αρχαία Βρίσα.

Κορμός που αντέχει εξαιτίας του μερακλή ξωμάχου ο οποίος με περισσή φροντίδα αφαιρεί κάθε σκάρτο κομμάτι του και ανανεώνει τους κλάδους του

Είναι οφθαλμαπάτη η εικόνα των δυο κορμών. Αν πλησιάσει κάποιος και κοιτάξει κοντά στο έδαφος θα διαπιστώσει ότι συνενώνονται σε έναν. Απλά το τσεκούρι του “κυρίου” του με το καθάρισμα τον έχει …μετασχηματίσει.

Μια πολυκατοικία για σκιουράκια και πουλιά δημιουργούν οι πολλές τρύπες στον κορμό αυτόν

Και εδώ το τσεκούρι έχοντας αφαιρέσει τα σάπια κομμάτια σχημάτισε την κοιλότητα.

Πόσο παλιά είναι τα λιόδεντρα αυτά; Την απάντηση θα δώσουμε στο περίπου με βάση συγκρίσεις. Ο αείμνηστος Δάσκαλος Κώστας Τσέλεκας στο βιβλίο του για το χωριό μας και στο κεφάλαιο της περιουσίας του Δημοτικού Σχολείου αναφέρεται στο κτήμα της Τζίβας, το οποίο, το 1904, οι προύχοντες ετοιμάζονταν να εκποιήσουν “στα μουλωχτά” σε δικό τους άνθρωπο. Με την αντίδραση που υπήρξε όταν αποκαλύφτηκε και πριν ολοκληρωθεί η δόλια κίνηση, κινητοποιήθηκαν πολλοί οι οποίοι πρόσφεραν “φτυφτές” (φυτευτές, δηλαδή μικρά εμβολιασμένα λιόδεντρα) και έτσι το χωράφι, που περιείχε λίγα μόνο λιόδεντρα μέχρι τότε, συμπληρώθηκε σε πλήρες λιόκτημα. Πράγματι στο κτήμα αυτό είναι διακριτή η διαφορά στην περίμετρο του κορμού ανάμεσα στα παλιά και στα νέα (ηλικίας 110 ετών) δέντρα. Τα νέα είναι ως τα συνηθισμένα χοντρά δέντρα που υπάρχουν  λίγο πολύ στα περισσότερα λιοκτήματα και τα οποία δεν έχουν καμιά σχέση με αυτά των διπλανών φωτογραφιών που απεικονίζουν λίγα από τα δέντρα της Χαρτσιάς.  Μπορούμε επομένως να συμπεράνουμε ότι τα μεγάλα δέντρα έχουν ηλικία πολλαπλάσια των 110 ετών. Οπωσδήποτε αυτά προϋπήρχαν από το “κάι” (παγωνιά) του 1850 το οποίο κατέστρεψε τα λιόδεντρα όλου του νησιού. Η θέση τους κοντά στη θάλασσα και η προφύλαξή τους από τους γύρω λόφους δεν επέτρεψαν τον πλήρη αφανισμό τους.