Από τον Θωμά Λάππα*, πτυχιούχο του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Οι πυρκαγιές είναι ένα συχνό φαινόμενο των μεσογειακών περιοχών, κάτι το οποίο δεν μπορεί να αποφευχθεί, παρά μόνο να περιοριστεί μερικώς με τη διαχείριση των δασών μας. Σε περίπτωση που η υποβάθμιση του οικοσυστήματος δεν έχει προχωρήσει πολύ και αν εμποδιστεί κάθε ανθρωπογενής διαταραχή, είναι πολύ πιθανό το οικοσύστημα, λόγω της δυναμικής που διαθέτει, να επανέλθει από μόνο του στην αρχική του κατάσταση. Τα στάδιο αποκατάστασης μιας πυρόπληκτης περιοχής είναι: 1) κήρυξη της έκτασης ως αναδασωτέας και απαγόρευση της βόσκησης, 2) δημιουργία αντιδιαβρωτικών-αντιπλημμυρικών έργων, 3) απομάκρυνση καμένου ξυλώδους κεφαλαίου και 4) ειδική μελέτη αναδάσωσης.
Έπειτα, εάν αποφασισθεί να γίνει αναδάσωση, πέρα από μία αναλυτική μελέτη για τα εδαφολογικά στοιχεία αλλά και το τρόπο αναδάσωσης, η επιλογή των ειδών πρέπει να είναι πολύ προσεκτική. Η μέθοδος αντικατάστασης με πλατύφυλλα φυλλοβόλα δέντρα, όπου εφαρμόστηκε απέτυχε διότι έρχεται σε αντίθεση με τους οικολογικούς νόμους και κυρίως με την αντίληψη, ότι σε κάθε περιοχή με φυσική βλάστηση υπάρχει η καλύτερα προσαρμοσμένη βλάστηση, η οποία μπορεί να αντέξει κυρίως κατά την περίοδο ακραίων κλιματικών και φυσικών φαινομένων. Δηλαδή οτιδήποτε επιχειρηθεί να εισαχθεί θα είναι λιγότερο προσαρμοσμένο, άρα και περισσότερο ευάλωτο στις υπάρχουσες από αιώνες κλιματικές και εδαφικές συνθήκες. Έχει εκφρασθεί η άποψη να γίνει εισαγωγή δύσφλεκτων φυλλοβόλων κατά μήκος των ρυακίων, όμως σε κάθε φυσικό δάσος όπου υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσης μεγαλύτερης ποσότητας νερού, ήδη η φύση από μόνη της έχει επιλέξει για τις περιοχές αυτές τα αζωνικά υγρόφιλα είδη και κυρίως λεύκες, πλατάνια, σκλήθρα και ιτιές, τα οποία σπάνια σταματούν τη διάδοση της πυρκαγιάς αλλά και όταν καίγονται πάντα επανεμφανίζονται ταχύτατα.
Ωστόσο και οι άνθρωποι, από πλευράς μας, οφείλουμε να αποκτήσουμε μία στοιχειώδη γνώση για τις δασικές πυρκαγιές και να μην διαδίδονται λανθασμένες πληροφορίες όπως για παράδειγμα ότι οι κώνοι του πεύκου (κουκουνάρες) εκτοξεύονται. Επιπλέον υπάρχει εφαρμογή στην ηλεκτρονική σελίδα του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών για την αξιολόγηση του κινδύνου κατοικίας, με παράγοντες όπως τα ξερά χόρτα, ύπαρξη πυροπροστασίας κ.ά. (http://www.fria.gr/prolipsi/ergaleia_prolipsis.html).
Τέλος, ως συμπέρασμα, το δάσος που κάηκε σε ώριμη ηλικία, τις περισσότερες φορές αναγεννιέται ενώ όπου επιχειρήθηκε εμπλουτισμός με άλλα είδη, αυτό συνήθως απέτυχε εξαιτίας της δυναμικής που διαθέτει το γηγενές δάσος. Στη περίπτωση που αποφασισθεί να γίνει τεχνητή αναδάσωση (μετά από 2-3 έτη από τη πυρκαγιά) με είδη που προϋπήρχαν, θα γίνει μόνο σε ανώριμο βιολογικά δάσος (δάσος που κάηκε πρόσφατα και δεν πρόλαβε να ωριμάσουν οι σπόροι) και σε περιοχές που δεν προχώρησε η φυσική αναγέννηση από μόνη της.
* Ο Θωμάς Λάππας είναι γιος του Νίκου και της Αντωνίας Κ. Παππά
Σημείωση: Είναι πολύ θετικό και ελπιδοφόρο οι νέοι επιστήμονες του χωριού μας να ενημερώνουν για θέματα της ειδικότητάς τους και της επικαιρότητας τους χωριανούς μας.
