Στο αρχείο της Βιβλιοθήκης υπάρχουν έγγραφα πρωτότυπα ή αντίγραφα με την παλιά τουρκική (αραβική) γραφή. Κάθε ένα τέτοιο έγγραφο δημιουργεί την απορία τι να περιέχει άραγε και σε τι να αναφέρεται.
Τις πρώτες πληροφορίες μας έδωσε ο Κώστας Χατζηνατωνίου, ο οποίος έχοντας ασχοληθεί ιδιαίτερα με το αντικείμενο μας εξήγησε πως από τη μορφή του «σκελετού» του εγγράφου μπορούμε να καταλάβουμε την κατηγορία στην οποία ανήκει (π.Χ. απόδειξη πληρωμής φόρων)
Κάποια τέτοια έγγραφα μας έδωσε και ο δάσκαλος Πάνος Γιαννάκας ο οποίος είχε τον διακαή πόθο να μάθει το περιεχόμενό τους. Για το λόγο αυτό- έχοντας υπηρετήσει σε σχολεία της Ξάνθης- προσπαθούσε να βρει άκρη μέσω γνωστών του στην Θράκη. Τον βοηθήσαμε –σε πρακτικά θέματα- στις αρκετές προσπάθειες που έκανε. Μια απ’ αυτές απέδωσε την επιβεβαίωση της –κατά Χατζηαντωνίου- κατηγορίας των εγγράφων χωρίς να προκύπτει κάποιο άξιο λόγου στοιχείο. Τα έγγραφα αυτά έχουν τυπωμένη έτοιμη γραμμογράφηση
Ένα τμήμα του εγγράφου
Την τελευταία φορά στείλαμε –σε γνωστό του Πάνου- φωτοτυπημένο ένα –επίσημο στην όψη- έγγραφο που μας είχε δώσει ο Κωστής Ε. Καραΐσκος χωρίς τυπωμένη γραμμογράφηση. Απ’ τη μετάφραση που εξασφαλίσαμε προκύπτει ότι το έγγραφο αυτό αποτελεί σύναψη ενός ενυπόθηκου δανείου ανάμεσα σε ιδιώτες, που παρουσιάζει κάποιο ενδιαφέρον.
Δυο γυναίκες (μάνα και κόρη) από τον Πολιχνίτο έχοντας στην ιδιοκτησία τους έναν ελαιώνα πήραν δανεικά 4973 γρόσια από έναν χωριανό τους και του παραχώρησαν για εγγύηση τον ελαιώνα για να τον εκμεταλλευτεί για ένα χρόνο. Αν στο τέλος του χρόνους δεν μπορούσαν να επιστρέψουν τα χρήματα ο δανειστής είχε το δικαίωμα να πουλήσει τον ελαιώνα, να κρατήσει το ποσό που δάνεισε και το υπόλοιπο να το παραδώσει στις ιδιοκτήτριες του ελαιώνα.
Ενδιαφέροντα στοιχεία για την κοινωνικοοικονομική ζωή του 19ου αιώνα στην περιοχή μας που προκύπτουν από το έγγραφο αυτό είναι τα εξής:
- Ως τόκο στο κεφάλαιο που δανείστηκε δίνεται το προϊόν της εκμετάλλευσης για ένα χρόνο της υποθήκης (χωραφιού) που μπήκε.
- Σε περίπτωση αδυναμίας εξόφλησης του δανείου δεν χάνεται ολόκληρη η υποθήκη αλλά μόνο μέρος της που ισοδυναμεί με το ποσό του δανείου.
- Ο Πολιχνίτος ανήκε στην επαρχία Καλλονής.
- Τα ανδρικά ονόματα αποτελούνται από όνομα και επίθετο –όπως σήμερα- π.χ. Στρατής Κακάμπουρας. Τα γυναικεία ονόματα όμως αποτελούνται από το μικρό όνομα και-αντί επιθέτου- το όνομα του πατέρα. Έτσι βλέπουμε την Κατερίνα του Αγγέλου και την κόρη της Ρηγούλα του Κωνσταντίνου.
- Στο έγγραφο που συντάχθηκε στα 1438 με το τουρκικό ημερολόγιο (ή 1865 με το δικό μας) υπάρχουν δυο σφραγίδες. Η πρώτη και μεγάλη δείχνει το παράβολο (ανάλογα με την αξία της δοσοληψίας) και η μικρή χρησιμοποιείται για την επικύρωση του εγγράφου.
Ευχαριστούμε όλους τους προαναφερόμενους χωριανούς μας και ιδιαίτερα τον Πάνο για την …επιμονή του που τελικά απέδωσε!
