Όταν άρχισε να ισχύει το Σύνταγμα των Νεοτούρκων το 1908 στο νησί μας οι Χριστιανοί ανεθάρρησαν και άρχισαν να διεκδικούν μερίδιο της πολιτικής εξουσίας (γιατί την οικονομική την είχαν κατακτήσει έχοντας στα χέρια τους ήδη τα 7/8 της παραγωγής στα χέρια τους).
Ανάμεσα στις ενέργειες στις οποίες προέβησαν αξιοσημείωτη για την περιοχή μας είναι ότι στον Πολιχνίτο …”ο λαός των χωρίων της εν λόγω περιοχής έχων μεγάλα παράπονα εναντίον του εκεί προέδρου Πρωτοδικών, διότι ούτος καταχρώμενος της θέσεως του, απέσπα χρήματα από τους πολίτας, μετέβη παρ’ αυτώ και του εζήτησεν λογαριασμόν δια την χρήσιν των χρηματικών ποσών συναθροισθέντων δι’ αναγκαστικών εισφορών προς ανέγερσιν δήθεν του Κονακίου. Επειδή ούτος ηρνήθη και να τους ακούση καν, ο λαός επέπεσεν εναντίον του, τον ηνάγκασε να εξέλθη του Δικαστηρίου και έπειτα το σφράγισεν ” (Από την έκθεση του γάλλου προξένου της 6/8/1908)
Στη συνέχεια επισκέφθηκε την περιοχή επιτροπή του κομιτάτου η οποία ” συγκινηθείσα από την διαγωγήν των κατοίκων έπαυσε όλους τους υπαλλήκλους των υποδιοικήσεων Πλωμαρίου και Πολιχνίτου εναντίον των οποίων οι κάτοικοι είχον δικαιολογημένα παράπονα, είτε είχον θιγεί από τας λαϊκάς εκδηλώσεις είτε όχι” (έκθεσις γάλλου προξένου 10-9-1908) Τελικά το 1909 ο μουντίρης κρίνεται ένοχος και φυλακίζεται.
Στις 12 Νοεμβρίου όμως του ίδιου χρόνου έγινε στον Πολιχνίτο άλλο επισόδειο. Σε μια συμπλοκή ανάμεσα σε (ντόπιους) λαθρέμπορους καπνού και “κολτζήδων” (δηλαδή καπνοφυλάκων) πήγαν να βοηθήσουν τους κολτζήδες οι ζαπτιέδες απ’ τους οποίους δύο τραυματίστηκαν. Αυτό το επισόδειο εκμεταλλεύτηκε η εφημερίδα της Κωνσταντινούπολης “Τανίν” – η οποία συνεχώς επεδίωκε να παρουσιάσει την Λέσβο ότι προετοίμαζε επανάσταση ώστε να κηρυχθεί σ’ αυτήν στρατιωτικός νόμος- και έγραψε για στασιαστικό κίνημα. Ο Βαλής διέταξε ανακρίσεις και μια επιτροπή απ’ τον υποδιοικητή της Μυτιλήνης, τον αντίστοιχο του Πλωμαρίου, του αντιεισαγγελέα Μυτιλήνης και ενός αξιωματικού της Χωροφυλακής επισκέφθηκαν τον Πολιχνίτο και απέδειξαν ότι οι καταγγελίες του μουντίρη Πολιχνίτου ότι ετοιμάζονταν ένοπλο κίνημα ήταν ψευδείς και παρέπεμψε την υπόθεση σε τακτική δικάσιμο. Ο βαλής μάλιστα ζήτησε απ’ το υπουργείο Δικαιοσύνης να ανακαλέσει τον πρόεδρο δικαστηρίου Πολιχνίτου και ο ίδιος έπαυσε τον διοικητή της Χωροφυλακής Πολιχνίτου.
Παρόλα τούτα στάλθηκε στον Πολιχνίτο με πολεμικό καράβι απόσπασμα 50 στρατιωτών για να βοηθήσουν δήθεν τις αρχές στο ανακριτικό και κατδιωκτικό έργο τους. Αυτό όμως εξαγρίωσε τους κατοίκους οι οποίοι διαμαρτυρήθηκαν στον δεσπότη και στον μουτεσαρίφη ότι η ανάρμοστη συμπεριφορά των στρατιωτικών θα τους αναγκάσει να σταματήσουν την ελαιοσυλλογή και να κλείσουν τα σχολεία. Αποτέλεσμα να αντικατασταθεί τι απόσπασμα με άλλο επειδή οι πρώτοι “είχαν παρεξηγήσει την αποστολή τους”
Το 1909 τα στρατεύματα που υπάρχουν στον Πολιχνίτο προσπαθούν να συλλάβουν τον αρχιερατικό Επίτροπο Πολιχνίτου που σώζεται χάρις στην επέμβαση του προξενικού Σώματος της Μυτιλήνης. Αυτό και άλλα ανάγκασαν την κυβέρνηση να ανακαλέσει τους οργανωτές της αστυνομίας που είχε στείλει γιατί αντί να λιγοστέψουν αύξαιναν τις εγκληματικές πράξεις.
(Πλροφορίες από σχετικό άρθρο για την τουρκοκρατία στη Λέσβο που δημοσιεύτηκε το 1962 στα “Λεσβιακά” )
