Παραθέτουμε ένα ακόμα τμήμα από το ημερολόγιο του αείμνηστου Κώστα Τσέλεκα από το μέτωπο.
20-2-1941
Τσέροβα. Η σημερινή μέρα θα μου μείνει αξέχαστη. Είχα γράμμα απ’ την Ερασμία, τον πατέρα μου, …, και απ’ την Αρχιεπισκοπή Αθηνών η οποία απάντησε στο γράμμα μου, με συγχαίρει και με πληροφορεί ότι τούτο ανακοινώθηκε δια του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών δια να λάβη ευρύτερη δημοσιότητα στις 4-2-12. Κείνο όμως που με έκανε να νοιώσω χαρά είναι το γράμμα του σπιτιού μου και του πατέρα. Α! τι αξίζει ένα γράμμα στο Μέτωπο. Αχ! Ας έβλεπα την κορούλα μου πως είναι. Αρκετά μου τη ζωγραφίζει η Ερασμία μα δεν μπορώ να τη συλλάβω στη φαντασία μου. Ας έχει υγείαν να την ιδώ μεγάλη και να νοιώσω τη χαρά. Έχω αντικαταστάτη τον Τασούλη που τον αγαπώ.
25-2-1941
Τσέροβα. Ανήμπορος σηκώθηκα πάλι. Φαίνεται πως πάλι κάτω απ’ τη μασχάλη θα έχω φασαρίες. Γι αυτό ξεκινώ πάλι κάτω από χιονοθύελλα για τη Λένιτσα. Το χιόνι μαστίζει τα μάγουλα. Ο πόνος πληγώνει την καρδιά και η σκέψη γυρίζει στο σπίτι, στη γυναίκα μου, στα παιδιά και στους γονείς μου. 4 μήνες πάνω στα Αλβανικά βουνά. Ένας χειμώνας ολάκερος. Ο Κράλλης μου συνιστά να προμηθευτώ αντισταφυλοκοκικές ενέσεις γιατί θα έχω φασαρίες. Η ιδέα είναι κακό πράγμα. Χίλιες δυο σκέψεις στριφογυρίζουν στο μυαλό μου, ενώ τα βήματά μου στο χιονόνερο με φέρνουν πίσω.
4-3-1941
Τσέροβα. Έμαθα νέα απ’ τον Ανδροκλή και το Μάριο. Έστειλα τηλεγράφημα στο πατέρα μου. Η στεναχώρια μου και όλων των συναδέλφων είναι μεγάλη. Γράμματα θέλομε και δεν παίρνουμε. Η μελαγχολία μου ογκούται. Εκεί που έγραφα ξαφνικά έφτασε η είδηση. «Θα έλθη ο διάδοχος» Καταλαβαίνει κανείς τι σημαίνει αυτή η φράση για τον φαντάρο. Πράγματι στις 3 μ.μ. έφτασε η συνοδεία η οποία κατευθύνθη στον αυχένα προς το Πόγραδετς. Σε λίγο γύρισαν πίσω και σταμάτησαν στη γωνιά του τραυματία. Συνοδεύετο από τον Σωματάρχη τον Τσολάκογλου, τον Μυτούση κ.τ.λ. Οι φαντάροι ξέσπασαν σε ζητωκραυγές μόλις τον αντίκρισαν.
14-3-1941
Τσέροβα. Καιρός καλός. Με επεσκέφθη ο Ανδροκλής στο δωμάτιο. Ιστορεί τη ζωή του που μας καταπλήσσει . Τον θαυμάζουμε και συγκρίνουμε τη ζωή μας με τη δική του. Είναι ήρωας. Τον εφοδιάζω με ότι μπορώ και τον ξεπροβοδίζω….
17-3-1941
…. Η Ερασμία μ’ έγραφε για τη βάφτιση της μπεμπέκας. Είχε δίκιο για όσα μου έγραφε και της έγραψα να τη βαφτίσουν με το όνομα Μάρω, της μητέρας και της πεθεράς μου. Η ευχή μου ας τη συνοδεύει σ’ όλη της τη ζωή…..
18-3-1941
Τσέροβα. Τίποτα το εξαιρετικό. Μ’ απασχολεί η δουλειά και η συλλογή πληροφοριών οι οποίες μας ικανοποιούν απόλυτα τόσο απ’ το μέτωπο όσο και για τη γενική διπλωματική κίνηση. Είμαστε αποφασισμένοι να αντικρούσουμε κάθε κατάσταση. Θα πολεμήσουμε για τη λευτεριά. Δεν μας τρομάζουν οι αριθμοί. ….
23-3-1941
Τσέροβα. Τίποτα το νέον. Η συζήτηση πάντα γύρω στο επίμαχο ζήτημα. Τι θα κάνει η Σερβία;
24-3-1941
Τσέροβα. Η μέρα μαρτιάτικη. Ήρθε πάλι ο Ανδροκλής Φάγαμε. Κίνηση πολλή παρουσιάζει το πρατήριο. Έστειλα στο Μάριο διάφορα πράγματα. Ανεχώρησε το 72ο Σύνταγμα. Οι ειδήσεις για τη Σερβία αντιφάσκουν. Το ηθικό μας ακμαιότατο και μάλιστα πεισμώνουμε.
25-3-1941.
Τσέροβα. Καθόμαστε στον ήλιο και συζητούμε γύρω στη Σερβία, η οποία λέγουν πως θα αντιτάξει άμυναν και ότι η Κυβέρνησίς της ανεσχηματίσθει υπό τον Πατριάρχην. …
26-3-1941
Τσέροβα. Η είδηση ότι η Σερβία προσχώρησε στον άξονα σχολιάζεται από τους φαντάρους οι οποίοι τελειώνουν τη συζήτηση με ένα «εμείς θα πολεμήσουμε» ενώ χλεύη περιλούει τους Σερβιανούς για τη στάση τους…..
27-3-1941
… Κατά το μεσημέρι αεροπλάνα βομβάρδισαν τις πρώτες μας γραμμές. Ξαφνικά βλέπουμε ένα χαρτί να ανεμίζεται στον ουρανό. Ήταν μια προκήρυξη ιταλική εικονογραφημένη. Μια μάνα με τα δυο άθρευτα παιδιά της. Έτσι μας κατάντησαν οι Άγγλοι έγραφε. «Ε, τι γέλια βάλαμε! Έχουν δίκιο. Βλέπουν τον εαυτό τους και κρίνουν. Εκεί που ξαπλωμένος άφησα τις σκέψεις μου … ζητωκραυγές με ξύπνησαν. « Στη Σερβία ο Σίμοβιτς επαναστάτησε υπέρ της Αγγλίας. Τα ελληνοσερβικά σύνορα ανοίχτηκαν» !!! Η χαρά μας δεν περιγράφεται. Σχόλια επί σχολίων. Τα μάτια όλων βγάζουν σπίθες. Μα να και τα ενθουσιαστικά λόγια του Παντελεήμονος κατά τις 4 μέσα στο χωριό έρχονται να συνταράξουν τη ψυχή μας μέχρι δακρύων από συγκίνηση. Τι μεγαλόπρεπο πράγμα να περιβρέχονται τα ηλιοκαμένα μάγουλα των αγωνιστών από δάκρυα συγκίνησης στο άκουσμα λόγων βγαλμένων από στήθη που νοιώθουν τον παλμό μας, τις σκέψεις μας και πόθους μας.
28-3-1941
…Πήρα το από 19-3-41 δελτάριο της Ερασμίας, το οποίο εστάλαξε φαρμάκι στη ψυχή μου. Από κείνη την ώρα είναι κοντά της ο νους μου και χίλιες κακές σκέψεις στριφογυρίζουν στο νου μου. Τις ελπίδες μου τις στηρίζω στην Παναγιά και προσεύχομαι να την απαλλάξει απ’ την ελονοσία. Η δύσμοιρη πόσο να υποφέρει και εν τούτοις νοιάζεται για μένα. Τι μέρες να περνά και πόσο θλιμμένη να ναι. Με το δίκιο της. Ο πόνος διπλός, σωματικός και ψυχικός.
29-3-41 Τσέροβα. Η ψυχή μου είναι πλημμυρισμένη από θλίψη. Όλα μου φαίνονται σκοτεινά. Ο νους μου είναι στο σπίτι. Πήρα γράμμα από τη Νίτσα. Το βράδυ η είδηση της δολοφονίας του Μουσολίνι μας ξάφνιασε. Πανζουρλισμός έγινε.
2-4-1941
…Βόμβος αεροπλάνων μας έκανε να λάβουμε προφυλακτικά μέτρα. Περνάν 5 βαρέα βομβαρδιστικά. Τα αντιαεροπορικά μας βάλουν εύστοχα πυρά μα δεν πετυχαίνουν Οι ελπίδες μας για κατάρριψη διαψεύδονται. Δεν πέρασε μισή ώρα και να πάλι επιστρέφουν αφού εξετέλεσαν κάπου στην Ελλάδα τον προορισμό τους. Τον όλεθρο στα άμαχα πλήθη. Παρακολουθούμε όλοι με αγωνία τη βολή του αντιαεροπορικού μας, οπότε άξαφνα ένα απ’ τα πέντε βγάζοντας καπνό αποχωρίζεται από την ομάδα του και πέφτει σαν πληγωμένο πουλί.. Μάταιες οι προσπάθειες να κρατηθεί στον αγέρα. Φλόγες και καπνοί ήταν το τέλος της πτώσης του πέρα κατά τη Πλίσσα. Τα άλλα διασκορπίζονται στον ορίζοντα κατά τη Σερβία πάνω απ’ το χιονισμένο πετρόβουνο. … Το τι έγινε ανάμεσα στους φαντάρους δεν περιγράφεται. Σ’ όλων τα πρόσωπα ζωγραφίζεται η ικανοποίηση και ένας πόθος να ιδούμε τα συντρίμμια του αεροπλάνου. Να θαυμάσουμε το μακάβριο θέαμα για να ικανοποιήσουμε τη δικαίωση του αγώνα μας. Πράγματι μετά το φαγητό ξεκινήσαμε 5-6 με μόνη 2 λεπτά διαφορά δεν φτάσαμε στον προορισμό μας γιατί συναντήσαμε 5 συναδέλφους που επέστρεφαν απ’ τον τόπο του δράματος και μας περιέγραψαν το ανατριχιαστικό θέαμα. Ένας σωρός άμορφος με 5 καμένα σώματα.. Είναι βαρύ τρικινητήριο βομβαρδιστικό. Λένε πως κι άλλο καταρρίφτηκε.
3-4-1941
… Ο πόλεμος είναι στην έντασή του. Είναι δειλινό. Φωνές μικρού παιδιού με κάνουν να πεταχτώ έξω απ’ το γραφείο μου. Να κι άλλα, κι άλλα! Αερομαχία γίνεται. Κρυφτείτε! Τα ίδια θα μας κάνουν. Πανικός μας καταλαμβάνει Να απ’ τον απέναντι λόφο ξεπροβάλλουν κάτι μεγαθήρια πολυβολώντας. Το τι έγινε δεν περιγράφεται. Περνούν από πάνω μας σε ύψος 20-50 μέτρα. Κανείς μας δεν έπαθε τίποτα μα όλων οι φάτσες άλλαξαν. Πιο πέρα σε απόσταση 500 μέτρα κάτω από μια γέφυρα σκοτώθηκε ένας και τραυματίστηκαν δυο. Τυχερά!!!
5-4-1941
Τσέροβα. Ανοίγουμε χαρακώματα εδώ κοντά. Ο θάνατος φτερουγίζει πάνω απ’ τα κεφάλια μας. Ο ήλιος και η χαρά της φύσης είναι για άλλα όντα. Ο άνθρωπος κατάντησε σκουλήκι και πρέπει να κρύβεται στη γη για να σωθεί, να ζήσει! …
6-4-1941. Τσέροβα. Έγραψα στον πατέρα και την Ερασμία. Τι είναι, τι τρέχει; Ένα νέο «ΟΧΙ» δόθηκε απ’ τον Κυβερνήτη μας στο τελεσίγραφο του γερμανού πρεσβευτή. Έτσι κηρύχτηκε ο πόλεμος στις 5 και 5’ εναντίον της Σερβίας και 5 και 25’ εναντίον μας. Πράγμα που περιμέναμε. Εδώ η βία θα συντριβεί κάτω απ’ το πέλμα της λευτεριάς. Η ελληνική ξιφολόγχη θα ανατρέψει όλα τα τελειότατα όπλα του εχθρού μας γιατί την κρατούν χέρια που τα χαλυβδώνει η Πίστη, η θέληση, η Ιδέα. Μέσα στο καμίνι της Ιδέας θα λειώσουν όλα τα ατσάλια των μηχανών πάνω στις οποίες στηρίζει η βία την επιτυχία της. Την είδηση την υποδεχτήκαμε με απάθεια σαν κάτι φυσικό. Μα σιγά- σιγά η περιέργεια φουντώνει μέσα μας και ο ενθουσιασμός κατακαίει τις ψυχές μας και μάλιστα όταν ακούμε τις πρώτες επιτυχίες. Συνελάβαμε αιχμαλώτους, καταρρίψαμε 7 στούκας, καταστρέψαμε 10 τανκς….
7-4-1941
Τσέροβα. Τίποτα το νεότερο. Επιβεβαιώθηκαν οι χτεσινές ειδήσεις. … Μόλις φάγαμε κι αρχίζω να ετοιμάζω το δέμα με τις πασχαλιάτικες κουλούρες του Τασούλη μου. Πέφτει η πρώτη κανονιά και μας ξαφνιάζει. Τη διαδέχονται πολλές. Λένε πως τώρα στις 1.30 θα γίνει συνδυασμένη επίθεση Ελλήνων και Σέρβων. Ο Θεός βοηθός. Την αγριότητα της ημέρας την επαυξάνουν οι κανονιές. Ανθρώπινη κόλαση. Ώρα 11.00 Πόσες ειδήσεις κυκλοφόρησαν!!!Η αντικρινή μας κορυφή ανάβει απ’ τα πυρά. Φωτοβολίδες διαφόρων χρωμάτων διασχίζουν το στερέωμα στον ορίζοντα. Το βαρύ προχωρεί ενώ οι πυροβολητές τραγουδούν «Κορόιδο Μουσολίνι» Τα νέα συνοψίζονται: Συνελάβαμε 200 αιχμαλώτους εδώ και δυο δεσπόζοντα υψώματα υποχωρούν και η αντίσταση εθραύσθη. Η γραμμή του …είναι στα χέρια μας. Τον αγώνα της ΧΙΙΙ θα συνεχίσει απόψε η ΙΧ … Συνελάβαμε 200 γερμανούς αιχμαλώτους , αιχμαλωτίσαμε 10 τανκς και καταρρίψαμε 10 στούκας. Εβομβαρδίσθη ο Πειραιάς. Κείνο όμως που για μένα έχει μεγάλη σημασία είναι ο ενθουσιασμός που επικρατεί ανάμεσά μας. Όλων τα μάτια λάμπουν από χαρά. Το βλέπεις στη συζήτηση, στην εκτέλεση της υπηρεσίας. Ένας στρατός με τέτοια ψυχικότητα που μέρα με τη μέρα μεγαλώνει δεν θα νικηθεί ποτέ.
8-4-12
… Πρωί -πρωί μέσα στο χιονόνερο κατεβαίνει η δεύτερη φάλαγγα αιχμαλώτων, 250 τον αριθμό. Η πρώτη πέρασε κατά τις 4 το πρωί. Περνούν – περνούν ράκη εκείνοι που θέλησαν να μας υποδουλώσουν οδηγούμενοι μόνο από 5-10 αγωνιστάς Κι άλλους επάνω έχουν κρατήσει για αγγαρείες πολλούς. Υπολογίζονται σε 1100 οι χτεσινοί αιχμάλωτοι. Τη φάλαγγα ακολουθούν τα νοσηλευτικά αυτοκίνητα. Είναι γεμάτα απ’ τα ελληνικά νιάτα που έχυσαν το αίμα τους στο βωμό της λευτεριάς. Να κι ο φίλος υπολοχαγός Χ#Χριστόφας πληγωμένος στο χέρι. Μας περιγράφει τα της μάχης. Οι αξιωματικοί σχεδόν όλοι τραυματίστηκαν…. Το μεσημέρι ξαπλωμένοι μας τρομάζει μια βόμβα. Μια δεύτερη μας κάνει να πεταχτούμε έξω. Πέφτουν 200-300 μέτρα μακριά μας. Πανικός μας κατέλαβε. Σε ένα αντέρεισμα με το Σταυρακέλλη παρακολουθούμε τη βολή. Πάνω απ’ το κεφάλι μας περνούν σφυρίζοντας και σκάνε σε 400-500 μέτρα μακριά. Οργώνουν το λιβάδι…. Το απόγευμα νέα φάλαγγα παρουσιάζεται. Είναι κι αυτοί προϊόν της χτεσινής υπόθεσης. Σέρνουν νυσταλέοι τα κουρασμένα μέλη τους. Ανάμεσά σ’ αυτούς υπάρχουν πολλοί αξιωματικοί.
11-4-1941
… Να και Σέρβοι στο δωμάτιό μας. Ήρθαν απ’ την Οχρίδα με αυτοκίνητα και με όλο το τμήμα του αλβανοφυλακίου της Οχρίδας με τους αξιωματικούς, παπά και δυο τρεις πολίτες.
12-4-1941
Νευρικότης. Προετοιμασία . Απόγευμα αναχώρηση. Φεγγαροβραδιά
