Το ημερολόγιο ενός στρατιώτη

Ο Ανδροκλής είχε την καλοσύνη να μου στείλει το παρακάτω κείμενο που δημοσιεύτηκε στην σελίδα “φίλοι ιστορικής μνήμης και πολιτιστικής δημιουργίας” στο fb. Όπως θα δείτε ο στρατιώτης είναι αείμνηστος Ευάγγελος Ταξείδης. Αξίζει τον κόπο να διαβαστεί!

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΕΤΩΠΟΥ 1941 του Συμπατριώτη μας ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΤΑΞΕΙΔΗ. –ΠΡΙΝ 80 ΧΡΟΝΙΑ– ( ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ). –Μετά την ηρωική απόκρουση της Ιταλικής εισβολής στην Ήπειρο από την 28η Οκτώβρη 1940, τη νικηφόρα αντεπίθεση του Ελληνικού Στρατού και την υποχώρηση των Ιταλών μέσα στην Αλβανία, γίνονται από τον Μάρτη του 1941 ενέργειες οχύρωσης των συνόρων για την απόκρουση της αναμενόμενης γερμανικής εισβολής . Ακολουθούν οι τραγικές μέρες της εισβολής,της κατάρρευσης του μετώπου, της ανακωχής και της άτακτης επιστροφής, τον Απρίλη του 1941. Το απόσπασμα ημερολογίου του Βρισαγώτη συντοπίτη μας Ευάγγελου Ταξείδη που διασώθηκε, περιγράφει τις κακουχίες και τις δυσκολότατες συνθήκες διαβίωσης των στρατιωτών κοντά στα ελληνοσερβικά σύνορα, καθώς και τις δραματικές συνθήκες της κατάρρευσης του μετώπου και της άτακτης οπισθοχώρησης, αναφέροντας παράλληλα τα γεγονότα. Έχει την αξία της άδολης αφήγησης ενός αυτόπτη μάρτυρα που ζει ιστορικά γεγονότα στη πρώτη γραμμή. Το δακτυλογράφησε η κόρη του Μαρία και το ανάρτησε πρόσφατα ο ανιψιός του Στέλιος Ευαγγελινός, στην Ομάδα << Βρίσα-Λέσβου-Παλιές Φωτογραφίες>>.

–Ο Ευάγγελος Ταξείδης γεννήθηκε το 1919 στη Βρίσα Λέσβου και πέθανε το 1999. Διατηρούσε παντοπωλείο όπου εγκατέστησε την πρώτη αντλία πώλησης βενζίνης στο χωριό. Στη συνέχεια άνοιξε το βενζινάδικο έξω από το χωριό. Έμαθε λογιστικά από τον μικρότερο αδελφό του απόφοιτο της Ανωτάτης Εμπορικής. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής συμμετείχε στην Αντίσταση ενταγμένος στο ΕΑΜ. Το 1964 εκλέχτηκε Κοινοτάρχης Βρίσας με συνδυασμό δημοκρατικής συνεργασίας, προσφέροντας πολλά στο χωριό του. Τον Απρίλη του 1967, η χούντα τον καθαίρεσε μαζί με όλους τους εκλεγμένους Δημάρχους και Κοινοτάρχες. Οι συγχωριανοί του τον θυμούνται σαν προοδευτικό και δημιουργικό άνθρωπο, που έβλεπε μακριά. Η κόρη του Μαρία που είχε σπουδάσει αρχιτεκτονική στη Σορβόννη, πέθανε πρόωρα από ανεύρυσμα. Η μητέρα της Φρόσω ( σύζυγος του Ευάγγελου Ταξείδη), με μια σπάνια για την εποχή ανθρωπιστική ενέργεια, δώρισε τα όργανα της κόρης της Μαρίας, για να σωθούν άλλες ζωές –Ευχαριστούμε τους ανιψιούς του Ευάγγελου Ταξείδη, Στέλιο Ευαγγελινό για το ημερολόγιο και τις φωτογραφίες που μας έδωσε και τον Αριστείδη Ταξείδη για τα βιογραφικά στοιχεία. Ευχαριστούμε τον Μάκη Κατσιγίνη για την βοήθεια στην προετοιμασία της ανάρτησης.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΤΑΞΕΙΔΗ 1941—ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ( Από 8 Μαρτίου 1941 μέχρι 8 Απριλίου 1941).

….του Οστροβου απεναντι είναι το χωριο Αρνισσα

Στις 8 ΜΑΡΤΙΟΥ ετοιμαζομαστε για πορεια η οποια τη τελευταια στιγμη αναβαλεται.

Στις 10 ΜΑΡΤΙΟΥ πηρα το πρωτο γραμμα απ το σπιτι, ομολογω ότι δακρυσα. Μου γραφει η Ευστρατια να μη στενοχωρουμαι, ότι οι δουλειες γινονται ολες, ότι κανανε αγρυπνια στο σπιτι κ.τ.λ.

Εχθες βραδυ 11 ΜΑΡΤΙΟΥ λαβαμε διαταγη να διαλυσουμε τα αντισκηνα, θα φυγουμε παλι. Εκεινη τι στιγμη ημουν στο κλιβανο, τι κλιβανος, δυο καζανια με αχυρα μεσα που εβαζες επανω τα ρουχα και εβραζε από κατω νερο. Οπωσδηποτε η δουλεια γινοταν. Καθαρισα λιγο από το απεχθες αυτό ζωηφιο που είναι η μεγαλη απεχθεια μου,αλλα δεν το βλεπω για πρωτη φορα.Στην Αγια Παρασκευη που ειμαστε, στη Μυτιληνη,ειχαμε επισης ψειρες και πολλες. Θυμαμαι τοτε ηταν Χριστουγεννα βραδυ, ημουν σκοπος, εβγαλα λοιπον το ξιφος από το οπλο και ξυνομουν ξυνομουν ολη τη νυχτα. Το πρωι η πλατη μου ηταν ματωμενη. Εληφθησαν μετρα εκτοτε από το λοχο και καθαρισαμε γρηγορα. Από τοτε τις ξανασυναντησα στο Κλειδι αλλα ελαχιστες, με ένα αλλαγμα φυγαν. Προχθες όμως με την κατασκηνωση χαρις σε δυο φθειριωντας συγκατοικους μου συνεδεθην στενα μαζι τους. Ευτυχως που βρεθηκε κι αυτος ο κλιβανος. Σε λιγο τα αντισκηνα ειχαν

διαλυθει και ειμεθα ετοιμοι για δρομο. Εκεινη τη στιγμη παρατηρησα ότι δεν ειχα νερο και απεφασισα να παω να παρω,αποφαση που μου στοιχησε αρκετη αγωνια, γιατι ωσπου να γυρισω ο λοχος ειχε φυγει, στο προσκλητηριο ημουν απων και τρεχα τωρα να φθασεις το λοχο αναλογιζομενος τη κατσαδα που θα παιρνα. Προχωρησαμε προς βορραν καπου εξι χιλιομετρα μεσα σε μια χαραδρα και σταματησαμε στις υπωρειες του βουνου. Αμεσως επι το εργον, στησιμο τα αντισκηνα, φυλλα για στρωμα, αυλακι για τα νερα, υστερα στη καραβανα για τσαι και μετα υπνος κατά [ θυλακες]

13 ΜΑΡΤΙΟΥ. Ειμεθα στα Σερβικα συνορα,πισω από το βουνο που είναι μπροστα μας είναι τα φυλακια. Προκειται να μεινουμε αρκετα εδώ, θα εκχερσωσουμε τη χαραδρα και τα γυρω βουνα,εάν βεβαια μας αφησουν ησυχους οι Γερμανοι γιατι υπαρχει πιθανοτης περνωντας μεσα απ τη Σερβια να μας επισκεφθουν οποτε θα μαστε οι πρωτοι που θα τους αντιμετωπισουμε.Το αντισκηνο το καναμε σωστο διαμερισμα,πολύ [ αναπαυτικο ]στρωμα από φυλλα[…][….]για παραβαν κλαδια τα οποια στοιβαζουμε απ εξω, καμουφλαζ τελειοτατο.

14 ΜΑΡΤΙΟΥ. Εχθες βραδυ παλι μετεφερθημεν. Η κεραμιδα μας ηρθε το απογευμα «πρωτη και δευτερα διμοιρια διαλυσατε αντισκηνα και ετοιμασατε γυλιους». Λυπηθηκα κατακαρδα που θα καταστρεφαμε το διαμερισμα μας. Βαδισαμε ανατολικα καπου 5 χιλιομετρα και [εγκατασταθηκαμε] στο χωριο Ζερβη. Εχει πολύ [μπαμπακι] εγχωριο, μεγαλη πολυτελεια με τη διαφορα ότι[….]δεν εχει τιποτα να […].Ένα τεταρτο από εδώ είναι ένα άλλο χωριο, κατοικημενο από προσφυγες η Παναγιτσα. Σκεπτομαι να παω αυριο για να ψωνισω τιποτα φαγωσιμο γιατι η κουραμανα μου φαινεται ότι μικρηνε , η, εμεις μεγαλωσαμε.Ξυπνησα σημερα ξυλιασμενος. Κανει πολύ κρυο, στο δωματιο που μας δωσαν εχει μεγαλα παραθυρα με τζαμια σπασμενα. Μετα το τσαι πηγαμε στο βουνο για δουλεια,θα φτιαχναμε χαρακωματα. Ο νεος μας μαγειρας είναι της κακιας ωρας το μεσημερι η φασολαδα ειχε χαλια Τι να γινει «εμεις κι οι βλαχοι όπως λαχη .»λεγει μια κουβεντα. Υποφερω πολύ, ένα ατιμο δοντι είναι σαπιο,οι ασπιρινες εγιναν για μενα ειδος πρωτης αναγκης. Ερχεται βραδυ που σκεφτομαι να το βγαλω αλλα παλι το λυπαμαι, αυτό όμως δε με λυπαται

15 ΜΑΡΤΙΟΥ. Σημερα παλι χαρακωματα. Η φασολαδα ηταν σπουδαια σημερα. Το απογευμα ιδια δουλεια. Σημερα διαθεσαμε ότι μπορουσε ο καθενας για να παρουμε αρνια για αυριο Κυριακη. Θα γλεντησουμε αυριο

16 ΜΑΡΤΙΟΥ. Κυριακατικα παλι δουλεια. Θα αποζημιωθουμε το μεσημερι με φαι.Το απογευμα ειχαμε καθαριοτητα,εγω εδωσα τα ρουχα μου στη σπιτονοικοκυρα μου να τα πλυνη και μαζι με το Κωστα Παραμυθα και αλλους παμε στη Παναγιτσα. Ειχε καλα καταστηματα το χωριο και ο κοσμος πιο εξευγενισμενος.Ψωνισαμε διαφορα πραγματα, ηπιαμε λιγο κρασι και κινησαμε αλλα φευγοντας για κακη μας τυχη πεσαμε πανω στο ταγματαρχη. Μας μαζευει ολους και μας κλεινει στο κρατητηριο του σταθμου. Η αληθεια είναι ότι εμεις δεν ξεραμε καν ότι απαγορευοταν να παμε στο χωριο αφου μαλιστα ηταν και ο λοχαγος εκει. Εντελει μας βγαλανε και φυγαμε,ισως να τιμωρηθουμε δεν ξερουμε ακομα.

17 ΜΑΡΤΙΟΥ. Πρωι πρωι παλι δουλεια.Μεχρι σημερα δεν ειχαν αναφερει τιποτα και στη μοναδα […] ποια [..[ λοιπον εις το [..] λοχο του συνταγματος[…]. Το συνταγμα μας αποτελειται από εθελοντες [..] ως επι το πλειστον απ τα νησια Σαμιωτες Μυτιληνιους, Χιωτες, Ικαριωτες […..][….] βλεπεις λοιπον εικοσαχρονα παιδια διπλα σε σαρανταρηδες και πενηνταρηδες εθελοντες.

18 ΜΑΡΤΙΟΥ. Η δουλεια παλι η ιδια.Ωσπου να ερθη το μεσημερι ξελιγωθηκα από τη πεινα,η κουραμανα δεν φτανει και το φαι είναι λιγο. Μου φαινεται ότι μας κλεβουν απ το λοχο.

19 ΜΑΡΤΙΟΥ. Χθες βραδυ φυγαμε απ τη Ζερβη, επιστρεψαμε στο λοχο μεσα στη χαραδρα. Κοιμηθηκαμε αθλια, στησαμε τα αντισκηνα προχειρα και πλαγιασαμε στο κρυο χωμα.Το πρωι σημερα ξυπνησαμε και όλα γυρω μας ηταν χιονισμενα.Δεν εφτανε αυτό επρεπε να παμε για σκαψιμο.Ευτυχως το απογευμα μας αφησαν ελευθερους για να διορθωσουμε τα αντισκηνα μας.Ωσπου να τελειωσουμε βραδυασε.Όταν τελειωσα και ξαπλωσα μεσα ημουν πτωμα από τη κουραση.

20 ΜΑΡΤΙΟΥ. Και σημερα παλι δουλεια. Ειμαι καπως αδιαθετος, εχει χαλασει το στομαχι μου. Δεν εχω αναφερει τιποτα για τη παρεα μου. Είναι λοιπον η παρεα μου δυο πατριωτες μου ο Κωστας Παραμυθας ένα καλο παιδι και ο Γεωρ.Πριμος που διαρκως είναι αρρωστος.

21 ΜΑΡΤΙΟΥ .Τα πραγματα αρχισαν να σκουραινουν,πολλα διαδιδονται ότι η Γερμανια υπεβαλλε προτασεις στη Σερβια,ότι η Ρωσια προτρεπει τη Σερβια να αρνηθει ότι στρατευματα συγκεντρωνονται εκατερωθεν κ.τ.λ. Παντως κι εδώ λαμβανονται μετρα φυλακια εγκαθιστανται παντου,τα χαρακωματα προχωρουν,παρατηρητηρια κ,λπ.Από το μετωπο μαθαινουμε ότι εσπασε και η δευτερη γενικη επιθεση την οποια προπαρασκευασε αυτοπροσωπως oΜουσολινι.Ειθε να τσακισθουν οριστικα πια οι Ιταλοι να τελειωνουμε με αυτους γιατι μου φαινεται ότι άλλη πυρκαγια μεγαλη προκειται να αναψη καπου αλλου.Εγραψα ένα γραμμα στο σπιτι για να στειλουν λεφτα και ένα στο Σωκρατη. Ένα γραμμα εχω λαβει από το σπιτι και εχω στειλει εξη ως σημερα

23 ΜΑΡΤΙΟΥ. Σημερα κυριακατικα παλι δουλεια αλλα σημερα το σκασα, δεν πηγα.Θα μεινω για να πλυνω τα ρουχα μου.Αφου οι αξιωματικοι δεν καταλαβαινουν ότι πρεπει να μας δινουν το καιρο να καθαρισθουμε και εμεις δεν επεται ότι θα ψειριασουμε.Θα το σκαμε για να πλυνωμαστε.Ωραια δουλεια όμως και το να κανεις τη πλυστρα,αλλοιμονο τι θα μας επιβαλλει ακομα η αναγκη να κανουμε.

24 ΜΑΡΤΙΟΥ .Σημερα ειμαι κουρασμενος.Ειχαμε μια μικρη μετακινηση για να φτιαξουμε λοιπον το αντισκηνο βραδυασαμε. Το ασχημο είναι ότι το θελουμε τελειο με στρωμα με τζακι κ.λ.π.

25 ΜΑΡΤΙΟΥ. Η ονομαστικη μου εορτη,τι γλεντι καναμε περσι τετοια μερα,και τι γλεντι θα κανουμε εφετος σε καμμια εβδομαδα.Πηρα δευτερο γραμμα απο το σπιτι, δευτερο απο το Σωκρατη και ένα από το Γιωργο.Καθισα και εγω και εγραψα στο σπιτι ,στο παππου,στη θεια Βαρβαρα κ.λ.π.

27 ΜΑΡΤΙΟΥ. Διαρκως ανεβαινουμε ψηλοτερα στα βουνα .Σημερα μετεφερθημεν στη κορυφη σχεδον των βουνων πανω από το χωριο Αι Θανασης.Η θεα από εδώ πανω είναι θαυμασια

φαινεται κατω μας σα λεκανη η λιμνη και ο καμπος.Πολύ ευχαριστα νεα μαθαμε σημερα.

Στη Σερβια εκηρυχθη δικτατορια,οι γερμανοφιλοι που πηγαν να υπογραψουν το συμφωνο

προσχωρησης ετουφεκισθησαν,οι αγγλοι κατελαβαν Μοναστηρι κ.λ.π.

28 ΜΑΡΤΙΟΥ. Μου φαινεται ότι θα εγκαταλειψουμε τα χαρακωματα.Δεν εχουν κανενα[…] […]και[..]δεν δειχνει ότι θα παμε στα Δωδεκανησα,δεν είναι απιθανον μολις κηρυξει το πολεμο η Σερβια να προχωρησουμε στο Σερβικο εδαφος.

29 ΜΑΡΤΙΟΥ. Χθες βραδυ πηρα το τριτο γραμμα από το σπιτι.Σημερα εγραψα στο Σωκρατη ζητωντας να μου στειλει δελταρια.Διαρκως μαθαινουμε ευχαριστα νεα που μας γεμιζουν χαρα.Ειχαμε σχεδον τρομοκρατηθει με την ιδεα ότι θα αντιμετωπιζαμε τους Γερμανους αλλα τωρα η κατασταση μεταβαλλεται αρδην.

29 ΜΑΡΤΙΟΥ.Παμε να τρελλαθουμε με τα νεα που μαθαινουμε κάθε τοσο.Χθες βραδυ ο ταχυδρομος του λοχου μας εφερε την ειδηση ότι η Ιταλια εζητησε δεκαπενθημερον ανακωχη για να

αποσυρη τα στρατευματα από την Αλβανια. Σημερα πρωι πρωι μαθαμε ότι εδολοφονηθει ο Μουσολινι, να είναι αληθεια αραγε.Όλα αυτά θα τα μαθουμε σε λιγο. Η χαρα μας ειναι τοσο μεγαλη που φοβουμαι μηπως είναι ψεμματα.Σημερα μονο τολμω να σκεφθω το μελλον και να ονειροπολησω το γυρισμο μου στο χωριο μου.Ως τωρα κι αν καμια φορα μου ερχοταν τετοια σκεψη προσπαθουσα να τη διωξω γιατι μου ηταν σκληρη ,γιατι δεν μπορουσα να φανταστω υστερα από ποτε θα γυριζα και υπο ποιας συνθηκας.

Από την ημερα που μαθαμε ότι η Σερβια προσεχωρησε ημουν βεβαιος πια ότι στα γυρω μας βουνα και στη πεδιαδα που είναι κατω μας θα γινοταν το μεγαλυτερο μακελειο και ότι λιγοι από μας θα βγαιναν αθικτοι απ αυτό.Δεν εφανταστηκα όμως ποτε ότι μπορουσα να σκοτωθω,τετοια ιδεα ποτε δεν μου ηλθε στο μυαλο και παντοτε ημουν αισιοδοξος ως προς την τελικη εκβαση του πολεμου.Των συναδελφων μου Δωδεκανησιων η χαρα είναι μεγαλη.Ολοι μιλουν για παρελασεις στα νησια τους, για απολυτηρια ,για Αθηνα και διαφορα αλλα.Το απογευμα πηγα στον Αι Θαναση,καλο χωριο,ψωνισαμε κατι φαγωσιμα ελαχιστα όμως γιατι τα λεπτα τελειωνουν.

29 ΜΑΡΤΙΟΥ. Χθες βραδυ ηλθαν στο λοχο τρακοσια περιπου γραμματα. Εγω δεν ειχα ουτε ένα.Μου κακοφανηκε πολύ αυτό Ισως να φταιω κι εγω όμως,δεν γραφω παρα μονο στο σπιτι και στο Σωκρατη,τωρα τελευταια μονο εγραψα δυο τρια σε φιλους,στη θεια στο παππου και αλλους τα οποια φυσικα δεν πηγαν ακομα.Δεν ξερω τι εχω αλλα διαρκως με κατεχει μια απογοητευση μια πληξη δεν ειμαι ευχαριστημενος απ το φαι ,δικαιως αλλωστε,δεν εχω ορεξη για δουλεια.Φαινεται ότι θελω καμμια μετακινηση καμμια τριανταρια χιλιομετρα πορεια για να ξυπνησουν τα αιματα.Φοβαμαι ότι θα τελειωσει ο πολεμος χωρις να ριξουμε ντουφεκια για να μας κοροιδευουν επειτα οι αλλοι.

1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ. Η αγανακτησις ολων μας είναι μεγαλη,οποιον να ακουσεις θα σου πει ότι δεν χορταινει.Οι αξιωματικοι κανουν πως δεν καταλαβαινουν.Εχουν αυτοι τις κοτες, τα αρνακια τους ,τα αυγα τους και αδιαφορουν τελειως για μας.Εκει που τον βλεπεις να γελα εξαφνα αρχιζει τις βρισιες,χριστους παναγιες μαγγουριες κ.λ.π.Ειμεθα πολύ απογοητευμενοι με τη διαγωγη των αξιωματικων μας.Αν εξαιρεσουμε κανα δυο οι αλλοι αδιαφορουν για μας.Ας είναι κανουμε υπομονη,λες να παει πολύ καιρο ετσι η κατασταση.Παντως αυτος είναι ο κυριωτερος λογοςπου μας κανει να ζητουμε καποια αλλαγη κατι οτιδηποτε εστω και τη μαχη .Ο καιρος εχει χαλασει σημερα,ο ουρανος είναι συννεφιασμενος,φαινεται οτι θα βρεξη.Το απογευμα θα κλιβανισθουμε.Προκειται η διμοιρια να μεταφερθει στα χαρακωματα, μακαρι ισως ετσι να μαστε καλυτερα.

2 ΑΠΡΙΛΙΟΥ. Αυτή τη στιγμη γινεται αγριος βομβαρδισμος καπου εδώ κοντα μας ισως στο Αμυνταιο.Ειδαμε τα αεροπλανα καπου δεκαπεντε να πετουν πολύ ψηλα,χαλουσε ο κοσμος από τα αντιαεροπορικα και τις βομβες.Ο βομβαρδισμος εξακολουθει αγριος, ακουμε τα πολυβολα φαινεται οτι γινονται και αερομαχιες.

3 ΑΠΡΙΛΙΟΥ. Χθες ελαβα μια επιταγη διακοσιων δραχμων από το σπιτι και ηρθε στην ωρα της γιατι δεν ειχα φραγκο.Ευτυχως που φροντισαν και μου στειλανε πριν τους γραψω.Γραφω σημερα ότι τα ελαβα και τους ευχαριστω.Επισης ελαβα ένα γραμμα [αργοπορημενο] από το Γιωργο μου γραφει[…] ότι βρισκεται κατά της Κοζανης τα μερη.Ολο και παραξενες διαταγες βγαινουν εδώ σημερα,εκει που σκαβαμε διεταχθημε να σταματησουμε και να καλυψουμε εντελως τα χαρακωματα. Σιγουρα κατι θα συμβαινει ολο κατι αεροπλανα περνουν πανω μας.Το απογευμα ένα αεροπλανο επι μια περιπου ωρα εκοβε βολτες πανω μας.Μας μυριστηκαν για καλα και φοβαμαι ότι θα χουμε κανενα αγριο βομβαρδισμο σαν το χθεσινο. Ο θεος να με βγαλει ψευτη.Κυκλοφορει η διαδοση ότι το ταγμα θα μετακινηθει παντως είναι βεβαιο ότι το τριτο ταγμα ηλθε κοντα μας. Ωραιο το θεαμα από εδώ πανω. Καθομαι διπλα στο χαρακωμα και θαυμαζω κατω μου το καμπο που αρχιζει να πρασινιζει και τη λιμνη που μοιαζει πολύ με το κολπο της Γερας. Γυρω σα στεφανι

από ασπρα λουλουδια τη στεφανωνουν πανυψηλα βουνα χιονισμενα. Καπου καπου στις πλαγιες φαινεται και κανενα χωριουδακι.Τι μπορουσε να προσφερει αυτος ο καμπος αν καλλιεργειτο συστηματικα,ακομη και τα βουνα μπορουν πολλα να προσφερουν. Οι ημερες είναι σχεδον καλοκαιρινες,το μεσημερι ο ηλιος καιει πολύ και τραβιεται ο υπνος τη νυχτα όμως κανει κρυο,από κρυοπαγηματα μια φορα δεν εχουμε φοβο.Βαρεθηκαμε το πηγαινελα κάθε μερα από το λοχο στα χαρακωματα,συνηθισαμε όμως και δε μας κουραζει ο ανηφορος, σα κατσικια σκαλωνουμε στα βραχια τυφλα να χουν οι αλπινιστες.

5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ. Χθες το απογευμα φυγαμε απ το λοχο και κατασκηνωσαμε κοντα στα χαρακωματα Η παρεα μου αλλαξε,φτιαξαμε αντισκηνα κατ ομαδα.Το βραδυ ειχαμε συναγερμο.Αυπνος, επισης το πρωι ειχαμε αλλον ένα. Φτιαξαμε ένα ωραιο αντισκηνο,μακαρι να καθισουμε εδώ κανενα μηνα να το απολαυσουμε.Μονο που θα ειμεθα υποχρεωμενοι να βγαζουμε σκοπους και να πηγαινουμε να παιρνουμε φαι απ το λοχο.Το βραδυ ειμαι υποχρεωμενος να βγαλω σκοπους στο χαρακωμα και ευρισκομαι προ διληματος γιατι οι ανδρες μου θα εχουν την απαιτηση να φυλαγω νουμερο και εγω.Τι να κανω τωρα ,μπορω βεβαια να αρνηθω αλλα επιτρεπεται αφου ζουμε μεσα σε ένα αντισκηνο ,τρωμε πινουμε δουλευουμε μαζι να εχω αυτους να φυλανε και εγω να κοιμαμαι. Η αληθεια είναι ότι δεν με νοιαζει αν φυλαξω δυο ωρες σκοπος αλλα μηπως φανω εγω υποχωρητικος και δωσω αφορμη να με ειρωνευτουν και να με κοροιδεψουν.Δεν μας εχουν δα και σε πολύ υποληψη εμας τους Μυτιληνιους.Ο Κωστας μου ειπε ότι ο Πριμος χθες βραδυ εφυλαξε αυτος όμως αρνηται να φυλαξει. Ας είναι ως το βραδυ θα ιδω και θα καμω.Μεγαλη με κατεχει πληξη και ανια,ολη την ημερα σημερα ειμαι ξαπλωμενος μεσα στο αντισκηνο και « αργια μητηρ πασης κακιας».Δεν ξερω τι εχω καθομαι και σκεπτομαι το χωριο τους φιλους μου τα κοριτσια κ.λ.π. Αισθανομαι την αναγκη μιας τρυφερης αλληλογραφιας αλλα δυστυχως ως σημερα φανηκα τοσο πρωτοπειρος στον ερωτα ώστε φευγοντας από το χωριο μου να μην αφησω πισω μου ουτε μια γλυκεια αναμνηση που να με καμνει να σκεφτομαι ευχαριστα το χωριο μου.Ακουω το φιλο μου Κωστα να μου διηγειται διαφορες τρυφερες σκηνες που ειχε με τη φιλεναδα του μια κοπελα πολύ ωραια που την αγαπα ειλικρινα και ζηλευω πραγματικα.Τι ωραια θα ηταν να ξερω ότι μια καρδια με περιμενει με λαχταρα εκει κατω να γυρισω και δυο ματια δακρυσμενα παρακαλουν κάθε μερα το θεο να με φυλαγει.Δεν αμφιβαλλω για την αγαπη της μανας μου και των δικων μου,καταλαβαινω ότι η σκεψη τους είναι κοντα μου,όταν παιρνω γραμμα τους η χαρα μου είναι μεγαλη, αλλα η ψυχη μου λαχταρει ένα μυρωμενο γραμματακι γεματο τρυφερα λογια αγαπης γραμμενο απ τα χερια μιας μικρης αγαπημενης.Δεν ξερω ισως να συντελει σαυτο και οι ωραιες ανοιξιατικες μερες,ισως η μονοτονη και η ανιαρη ζωη μας.Σκυμενος ξετυλιγω το νημα της περασμενης μου ζωης και δε βρισκω σαυτην ουτε μια αναμνηση ικανη να κανει τη καρδια μου να σκιρτησει.Μια μοναχα απογοητευση θυμουμαι η οποια οσο κι αν εκανα πως δεν με ενοιασε με τυρανησε ετουτοις αρκετα.

6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ. Ελαβα χθες κι άλλο γραμμα απ τη μητερα γραμμενο στις 25 Μαρτιου,μου ευχεται χρονια πολλα. Της γραφω σημερα και λεω να μου στειλει κανενα δεμα ,λαχταρησα να φαω συκα του χωριου μου. Πληρωνουμε εδώ συκα πανακριβα που κανουν για τα ζωα.

Εκεινο που δεν θα δοκιμασω είναι το γιαουρτι και το πρωινο ζεστο γαλα.Τι να γινει όταν θα παω κατω θα προσπαθησω να βγαλω τα δανεικα. Σοβαρες ειδησεις μαθαινω εκεινη τη στιγμη.Η Γερμανια εκηρυξε το πολεμο στη Σερβια και πιθανως κατά της Ελλαδος. Αυστηρες διαταγες να μην απομακρινωνται οι στρατιωτες να μην αναβουν φωτιες κ.λ.π..Φαινεται ότι πλησιαζει η στιγμη της δρασης,θα μπουμε και μεις στο χορο.

7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ. Κατι το τρομερο συνεβει σημερα είναι τοση η ταραχη μου ώστε δεν μπορω να γραψω τιποτα ,το αναβαλλω για αυριο.

8 ΑΠΡΙΛΙΟΥ. Ακομη όταν θυμηθω τη χθεσινη σκηνη ανατριχιαζω.Και δεν ηταν μικρο πραγμα, παρα λιγο να γινει ένα δυστυχημα ανεπανορθωτο.Παρα λιγο να σκοτωθει μπροστα μου ενας συναδελφος μου, ένα καλο παιδι ο Μανωλης ο Κανναβος και το σπουδαιοτερο ότι ο περισσοτερο υπευθυνος θα ημουν εγω.Τα πραγματα συνεβησαν ως εξης. Το προηγουμενο βραδυ ο γεμιστης της ομαδας ο οποιος φυλαγε και πρωτο νουμερο ειχε γεμισει το πιστολι του με τη δικαιολογια ότι πιθανον να εμφανιστουν λυκοι και το ειχε αφησει πανω σε ένα ραφακι του αντισκηνου μας. Επειδη όμως κανεις απ τους αλλους δεν συμμεριζετο τους φοβους του το πιστολι εμεινε εκει ως το πρωι χωρις να το πειραξει κανεις. Όταν ξυπνησαμε ο Μανωλης αισθανθηκε κατι το σκληρο κατω απο τις κουβερτες, εβαλε το χερι του και εβγαλε το πιστολι το οποιο ειχε κυλησει φαινεται τη νυχτα.Μισοξαπλωμενος καθως ηταν μου το εδωσε να το θεσω καπου πισω μας.Τη στιγμη ακριβως που το επαιρνα το πιστολι εκπυρσοκροτησε και το βλημα του τρυπησε το μηρο.Δεν μπορω να καταλαβω τι συνεβει, φαινεται ότι με το πεσιμο το πιστολι ειχε απασφαλισθει η κατι άλλο ειχε παθει και καθως αυτος μου το εδινε κρατωντας το από τη κανη και εγω το επιασα από τη λαβη, να εκπυρσοκροτησε,πιθανον να επιεσα και εγω ολως ασυναισθητα τη σκανδαλη.Το βεβαιον είναι ότι καποιος κακος διαβολος ηταν εκεινο το πρωι μεσα στο αντισκηνο μας γιατι δεν είναι πρωτη φορα που πιανουμε οπλα γεμισμενα στα χερια μας, εντουτοις αυτό το παιχνιδακι που είναι ανικανο να σκοτωσει ανθρωπο στα δεκα μετρα παρ ολιγο να σκοτωσει έναν από μας.Ευτυχως το τραυμα ηταν ελαφρο,αμεσως το δεσαμε προχειρα και σηκωθηκε ο καυμενος περπατωντας και πηγαμε στο γιατρο.Τον στειλανε στο νοσοκομειο στη Φλωρινα ασφαλως για να του βγαλλουν το βλημα,σε καμια εβδομαδα θαναι καλα. Ο διμοιριτης μας εκανε τις σχετικες ανακρισειςκαι ανεφερε στο λοχο και κατοπιν στο συνταγμα.Φανταζομαι ότι θα κλιθουμε για ανακριση απ το συνταγμα και ισως να εχει συνεπειες για μενα το γεγονος αυτό γιατι σχεδον στα χερια μου εγινε η εκπυρσοκροτηση. Παντως ειμαι αποφασισμενος να αναλαβω ολες τις ευθυνες γιατι αν αυτος δεν προσεξε επρεπε να προσεξω εγω τη στιγμη που το περνα στα χερια μου.Ευλογω το θεο που το βλημα δεν διευθυνθηκε σε κανενα άλλο μερος του σωματος πιο επικινδυνο τοτε δε μου εμελλε άλλο παρα και γω δε ξερω τι.

ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ— Το ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΜΕΤΩΠΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 του Συμπατριώτη μας ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΤΑΞΕΙΔΗ. –Στις σημειώσεις του από 10 Απρίλη 1941 έως 26 Απριλίου 1941 περιγράφει πως βίωσε τις τραγικές μέρες της εισβολής, της κατάρρευσης του μετώπου, της ανακωχής και της άτακτης επιστροφής, τον Απρίλη του 1941. Έχει την αξία της άδολης αφήγησης ενός αυτόπτη μάρτυρα. Το δακτυλογράφησε η κόρη του Μαρία και το ανάρτησε πρόσφατα ο ανιψιός του Στέλιος Ευαγγελινός, στην Ομάδα << Βρίσα-Λέσβου-Παλιές Φωτογραφίες>>.

…<< 10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ- Μετεβληθη αρδην η καταστασις από προχθες.Θα προσπαθησω να τα γραψω εν περιληψη για να μη χαθει η συνοχη.Προχθες Τριτη απογευμα αναχωρουμε υπο βροχη,περνουμε από την εδρα του συνταγματος,προχωρουμε και σταματουμε κατά τις τρεις το πρωι καπου.Το πρωι ξεκινουμε παλι και σταματουμε σ ένα συγκροτημα λοφων μεταξυ της λιμνης του Οστροβου και του Αμυνταιου.Ψαχνουμε να βρουμε νερο για να μαγειρεψουμε δεν βρισκουμε ,μετακινηθηκαμε παλι.Ωσπου να γινουν αυτά νυχτιασε,κοιμηθηκαμε νηστικοι και διψασμενοι.Εβρεχε διαρκως και κρυωνε διαβολεμενα. Το πρωι μαθαμε τα γεγονοτα .Οι Γερμανοι ειχαν εισβαλει στη Σερβια απ τα Βουλγαρικα συνορα,προχωρησαν κατά μηκος των συνορων μας κατελαβαν το Μοναστηρι στρεψαν προς νοτον και κατελαβαν πιθανως τη Φλωρινα.Το απογευμα αφου φαγαμε λιγο ρυζι χωρις ψωμι κατελαβαμε τις θεσεις μας. Η διμοιρια μας είναι εφεδρικη. Βρηκα μια γωνια αναμεσα σε δυο βραχια τεντωσα από πανω το αντισκηνο μου και θα προσπαθησω να κοιμηθω τωρα,το βραδυ εφαγα δεκα ελιες λιγο ψωμι ,πειναω τρομερα.

12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ-Τωρα μονο αρχισαμε να καταλαβαινουμε τι θα πει πολεμος ,για να εκθεσω ολες τις κακουχιες θα χρειαζοταν σελιδες ολοκληρες, αγρυπνιες συναγερμοι μεσα στη βροχη, πεινα μετακινησειςκ.λ.π. Ειχα τρεις βραδιες να κοιμηθω ,χθες το απογευμα νεροχιονιζε μ ένα κρυο διαβολεμενο,αντισκηνα δεν επιτρεπονται για το φοβο των αεροπλανων.Απλωσα το αντισκηνο αναμεσα σε δυο βραχια και παρ ολο το κρυο και τη βροχη κοιμηθηκα Ακουγα τη βροχη μεσα στον υπνο μου που χτυπουσε το αντισκηνο και νομιζα πως ηταν πολυβολο.Και δεν αργησε να ακουστει κι αυτό, αμεσως στον ωμο όλα και στο ποδι κατω απ τη βροχη. Κατά το βραδυ η διμοιρια κατελαβε ένα προχωρημενο [αντερισμα],απλωσαμε δυο αντισκηνα πανω από ένα λακκο που χρησιμευει για πολυβολειο,τυλιχτηκαμε στις κουβερτες,καταμουσκεμενες κι αυτές όπως και μεις και κοιμηθηκαμε οπωσδηποτε όχι καλα.Τη νυχτα χιονισε ,ευτυχως σημερα το πρωι βγηκε ο ηλιος .Ολη τη νυχτα χθες οργιαζε το πυροβολικο,ακουαμε τις οβιδες να περνουν σφυριζοντας πανω μας και να σκαζουν περα μακρυα.Βλεπαμε τις λαμψεις των κανονιων μας και μαζι με τους κροτους κανανε να νομιζεις ότι μια τρομερη καταιγιδα μαινεται γυρω μας. Αυτή τη στιγμη μαθαμε ότι η Αλβανια εκκαθαρισε και τα στρατευματα μας πλευροκοπησαν τους Γερμανους ισως.Το βεβαιον είναι ότι στο τομεα μας οπισθοχωρησανε και μεγαλη ησυχια επικρατει.Διαδιδεται μονον ότι προχωρουν απ τη Θρακη πραγμα πολύ ασχημο.Ο θεος να λυπηθει την Ελλαδα μας μονον αυτος αν θελει θα σωθουμε ιδαλλως θα πεθανουμε ολοι μας.Εχω ταξει μια μεγαλη λαμπαδα στο πολιουχο του χωριου μας τον αγιο Κωνσταντινο ο θεος να αξιωσει να την παω.

14 ΑΠΡΙΛΙΟΥ- Τι να γραψω πρωτα και τι υστερα. Μεσα σε δυο μερες εχουμε παρει πανω από 160 χιλιομετρα.,τα ποδια μας δεν τα νιωθουμε.,φυγη ατακτος. Το συνταγμα μας διαλυθηκε και τι ,χωρις να δωσουμε μαχη.Το απογευμα της 12ης Απριλιου το εχθρικο πυροβολικο αρχισε αγριο βομβαρδισμο των θεσεων που κατειχαν το πρωτο και το τριτο ταγμα. Το δικο μας ουτε που ακουγοταν θαχε φυγει τη νυχτα δε ξερω .Παντως σε λιγο ειδαμε τους δικους μας να υποχωρουν. Σε λιγο ηρθε διαταγη και σε μας να οπισθοχωρησουμε. Νομιζαμε ότι επροκειτο το πολύ πολύ για μια μικρη συμπτυξη και όμως όταν περασαμε από την εδρα του ταγματος και ειδαμε εγκαταλελειμενα ολοκληρα βουνα γαλετες,τσιγαρα ,πυρομαχικα,μουλαρια φορτωμενα καταλαβαμε ότι ηταν ατακτος φυγη.Η απελπισια μας ηταν απεριγραπτη,ειχα μια ορεξη να πολεμησω που μου ερχοταν τρελλα στη σκεψη οτι οπισθοχωρουσαμε αμαχητι.Δεν θα ξεχασω μια τραγικη σκηνη που συνεβει μπροστα μου. Σε μια χαραδρα ειχαν βαλλει οι Αγγλοι ναρκες για τα τανκς,περνωντας ανυποπτοι εμεις πεφτουμε επανω και σκανε ,μια σκοτωνει δυο μουλαρια και δυο στρατιωτες.Τι πανικος ηταν αυτος ,αλλοι νομιζαν ότι μας κυκλωσαν αλλοι ότι ηταν αεροπλανο, αλλοι δεν ξερω τι.Για να τα γραψω όλα λεπτομερως θα χρειαζοταν σελιδες ολοκληρες.Το εξης μονον ενδιαφερει ότι τα πεταξαμε όλα ,ότι βαζιζαμε ολο το απογευμα και ολη τη νυχτα και φθασαμε στη Κοζανη. Εν τω μεταξυ ειχαμε τελειως διαλυθει.Ο καθενας ζητουσε να φυγει να σωθει,δευτερα Μικρασιατικη καταστροφη.Εβλεπες ιππικο,πυροβολικο, τανκς,αυτοκινητα να φευγουν ολοταχως πισω ολο πισω.Ευτυχως μπηκα σ ένα Εγγλεζικο αυτοκινητο και εκανα καπου εικοσι χιλιομετρα ως τη Κοζανη.Κοιμηθηκα καμμια ωρα και το πρωι παλι δρομο μονος χωρις να ξερω που παω ακολουθωντας το ανθρωπινο κοπαδι που προχωρουσε στεναζοντας. Αξιωματικος δεν φαινοταν ουτε ενας. Μονο αυτοκινητα Εγγλεζικα και μοτοσυκλετες περνουσαν τρεχοντας, αφηνοντας σκονη πισω τους και προκαλωντας τις καταρες του πληθους.Αυτή τη στιγμη βρισκομαι σ ένα χωριο της δυτικης Μακεδονιας. Το πώς ηρθα ουτε εγω δεν ξερω.Σημερα εγινε μια προσπαθεια συγκεντρωσεως του συνταγματος . Λειπουν οι μισοι και αυτοι που είναι εδώ οι περισσοτεροι χωρις οπλα.Εγω ειμαι πολύ καλα,κοιμηθηκα μια βραδια και σημερα ειμαι περδικι,εχω δε ολο τον οπλισμο μου μονο το γυλιο εχω πεταξει.Τωρα τι θα γινει κανεις δε ξερει ,γιατι μας κρατουν εδώ.Μηπως προκειται να οργανωθει δευτερα γραμμη αμυνης ,μα πως ,οι μισοι λειπουν και αυτοι που βρισκονται δεν εχουν διαθεση να πολεμησουν.Και το χειροτερο μας ανακαλυψαν τα εχθρικα αεροπλανα,κατεβαινουν σε υψος πενηντα μετρα πανω μας και παραξενο πραγμα δεν μας χτυπουν.Η γενικη επιθυμια είναι να φυγουμε,λεγεται ότι ο βασιλευς

παραιτηθηκε ,ότι η κυβερνησις επεσε και ότι η νεα θα ζητησει ανακωχη.Δεν ξερω βρισκομαι σ ένα χαος σ ένα πελαγος δεν ξερω πιο είναι το καλο ,πιο το συμφερον μας.Το μονο που μου μενει ειναι να αφεθω στο ελεος του θεου και να παρακαλεσω για το καλο της Ελλαδος και για τη ζωη μου.

21 ΑΠΡΙΛΙΟΥ-Ανακωχη. Πρωι πρωι σημερα μαθαμε την ειδηση που περιμεναμε τοσες μερες με αγωνια.Βρισκομαι σε ένα χωριο εξω απ τα Γιαννενα.Πως ,θα χρειαζοταν ολοκληρος τομος για να το γραψω.Επι μια βδομαδα περπατουσαμε συνεχως νυχτα και μερα από χωριο σε χωριο κατω απ τη βροχη.Κοιμομαστε δυο τρεις ωρες το εικοστετραωρο και τρωγαμε ότι μπορουσαμε να βρουμε στα χωρια δηλαδη ένα κομματι μπομποτα καμμια ελια κ.λ.π.Τρεχαμε διαρκως με τηψυχη στο στομα ,με το φοβο της αιχμαλωσιας.Ξεκινησαμε από ένα χωριο κοντα στη Καστορια κατευθυνομενοι προς τα Γρεβενα.Στο δρομο μαθαμε ότι τα Γρεβενα κατεληφθησαν .Παρακαμπτουμε τα Γρεβενα και τραβουμε για τη Καλαμπακα,φτανουμε εξω από τη Καλαμπακα μαθαινουμε οτι επικειται η καταληψη. Αλλαζουμε κατευθυνση περνουμε πανω από τη Πινδο παμε στο Μετσοβο και καταληξαμε στο χωριο που ειμαι σημερα.Ενοειται ότι κατά τη μεγαλη αυτή διαδρομη το συνταγμα εχει σχεδον διαλυθει.,βραδυπορουντες,αρρωστοι,κουτσοι,αλλοι εχουν φυγει μπροστα προς τη Καλαμπακα. Δεν κρατουμε δε τιποτα εκτος από ένα ραβδι και το σακκιδιο.

Ελαχιστοι μονο κρατουν οπλα.Εχει διοργανωθει μια δευτερα γραμμη αμυνης επι της οροσειρας της Πινδου η οποια όμως σε περιπτωση προσβολης δε θα κρατουσε ουτε δυο μερες.Το ηθικο του στρατου είναι καταρακωμενο.Και πώς να μην είναι η Γερμανικη αεροπορια βασιλευει στον ουρανο. Χθες εκαψε τα Γιαννενα χωρις καμμια αντισταση, επολυβολησε στρατευματα και συγκοινωνιες. Ηρθαμε για να ξεκουραστουμε και να ανασυνταχθουμε και δεν καναμε άλλο παρα να κρυβομαστε μεσα στα δενδρα.

Ευτυχως εγινε η ανακωχη ειδαλλως ειμαστε χαμενοι.Δεν μαθαμε ακομα τους ορους παντως είναι αρκετα ικανοποιητικοι.Φανταζομαι ότι ο στρατος θα αποστρατευθη πλην των κλασεων 40και 41,δηλαδη εγω τουλαχιστον θ αργησω ακομη να βγαλω το χακι..Δεν πειραζει θα περιμενω ένα δυο μηνες ακομη.

23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ-Ευρισκομεθα εν πορεια, απ το πρωι σημερα πηραμε 30 χιλιομετρα.Παμε για τη Καλαμπακα,τι θα κανουμε εκει αγνωστο.Θα μπουμε στο τραινο για την Αθηνα ,μακαρι,αλλα μηπως μας βαλουν σε στρατοπεδα συνγκεντρωσεως και γνωρισουμε και την αιχμαλωσια.Λεγεται ότι η ανακωχη είναι τυπικη η κυβερνηση δεν υπεγραψε ακομη. Αν εχουν ετσι τα πραγματα εμεις ωσπου να υποκυψει η κυβερνηση ειμεθα αιχμαλωτοι Δεν ξερω βρισκομαι σε ένα χαος σε ένα σκοταδι δεν γνωριζω ποιο είναι το καλο ,το συμφερον μας.,ένα μονο πρακαλω το θεο να μας γλυτωσει απ τα βασανα.Να παω στο σπιτακι μου αναμεσα στους δικους μου να βρω την οικογενειακη θαλπωρη και να δουλευω να κερδιζω με τον ιδρωτα μου το ψωμι μου.Δεν μπορω να συνεχισω ειμαι πτωμα απ τη κουραση και πεινω τρομερα.Σημερα ολη τη μερα ειμαι με μια γαλετα.

26 ΑΠΡΙΛΙΟΥ-Υστερα από τρεις μερες ξανανοιγω το ημερολογιο.Σημερα μονο μπορεσα να συνελθω απ τη κουραση και απ τη πεινα.Ειχαμε παρει 30 χιλιομετρα προχθες και μολις καθισαμε να ξεκουραστουμε μας ξανασηκωνουν και κανουμε ακομα 20 ως το Μετσοβο.Τα ποδια μας δεν τα νοιωθαμε, αν καθιζαμε καπου για πεντε λεπτα μας επερνε ο υπνος και το χειροτερο θεονυστικοι Από τοτε μεχρι χθες ειμαστε με μιση γαλετα.Σημερα μονο μας δωσαν μια και κατι λιγα,τυρι,χαλβα κ.λ.π..Περιμενουμε σ ένα χωριο το Μαλακασι,τι περιμενουμε δεν ξερω,αλλα συνταγματα προχωρουν προς τη Καλαμπακα…>>. –Εκεί σταματά το παραστατικότατο ημερολόγιο του Ευάγγελου Ταξείδη. Προφανώς δεν έβρισκε ώρα πια για να κρατά σημειώσεις, αφού κατηφορίζοντας προς τα λιμάνια θα αναζητούσε εναγώνια μέσον επιστροφής στη Λέσβο, όπως έκαναν και χιλιάδες άλλοι πεινασμένοι, άυπνοι, κατάκοποι και άφραγκοι συντο