ΕΜΠΡΟΣ 13/2/13
Στρατή Νικέλλη
Η ποιότητα της δημοκρατίας μιας χώρας εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ποιότητα της ενημέρωσης των πολιτών της. Είναι φυσικό και αναμενόμενο κάθε μορφή εξουσίας (πολιτικής-κομματικής, οικονομικής, εκκλησιαστικής, αθλητικής κ.λ.π.) να θέλει και να επιδιώκει να παρουσιάσει την πραγματικότητα όπως αυτή –υποκειμενικά- τη βλέπει ή όπως τη συμφέρει. Την ενημέρωση την παρέχουν τα ΜΜΕ και αυτά παρεμβάλουν το δικό τους φακό και τα δικά τους φίλτρα ώστε να παρουσιάσουν τα πράγματα όπως αυτά –υποκειμενικά- τα βλέπουν ή όπως τα συμφέρει ή όπως βολεύει τα συμφέροντα τα οποία τυχόν εξυπηρετούν.
Ο ρόλος των εφημερίδων τα τελευταία χρόνια είναι σημαντικά μειωμένος και συνεχώς μειώνεται όσο αυξάνεται ο αντίστοιχος του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης αλλά και του διαδικτύου. Ο ανταγωνισμός τόσο ανάμεσα στα διαφορετικά είδη μέσων ενημέρωσης όσο και ανάμεσα στα διαφορετικά μέσα του ίδιου είδους είναι εξαιρετικά έντονος. Στον αγώνα της επιβίωσης οι εφημερίδες και οι διάφορες εκπομπές ραδιοφώνου και τηλεόρασης ξανοίγονται στην προσφορά δώρων. Από βιβλία, dvd, ψυγειοκαταψύκτες μέχρι κουπόνια δωροεπιταγών αλλά και μετρητά.
Το πρόβλημα δημιουργείται όταν στη διαφήμιση αγνοείται το πρωτεύον και προβάλλεται το δευτερεύον. Οι περισσότερες εφημερίδες δεν διαφημίζουν το πρωτεύον δηλαδή τις τυχόν δημοσιογραφικές επιτυχίες τους, τις αποκλειστικότητές τους, τις εμβριθείς αναλύσεις τους αλλά το δευτερεύον, τα προσφερόμενα δώρα.
Αυτό μπορεί να εξηγηθεί με δυο τρόπους. Ή γνωρίζουν την χαμηλή ποιότητα της δημοσιογραφικής δουλειάς των στελεχών τους και του πρωτεύοντος προϊόντος που προσφέρουν στον αναγνώστη τους και για τούτο επιχειρούν να τον δελεάσουν με τις προσφορές τους ή επιδιώκουν ενσυνείδητα να τον παραπλανήσουν, να του πλασάρουν τα καθρεφτάκια και τις χτένες και εντέχνως να του περάσουν και τις απόψεις τους στα ζητήματα της επικαιρότητας.
Δεν διαφημίζουν το περιεχόμενό τους αλλά το σελοφάν, το περιτύλιγμά τους, το δευτερεύον. Η τακτική τους αυτή παρότι μας θυμίζει το «ΚΛΙΝ» είναι πολύ χειρότερη. Το «ΚΛΙΝ», το πρώτο –ή απ’ τα πρώτα- συνθετικό απορρυπαντικό που κυκλοφόρησε στη χώρα μας έβαζε μέσα στη σκόνη και κάποιο παιχνιδάκι. Ήξερες ότι κάτι θα ‘βρισκες αλλά δεν το διαφήμιζε και δεν το αγόραζες γι αυτό.
Η προσφορά των δώρων ή των δωροεπιταγών μπορεί να βολεύει αρκετούς, οι οποίοι εξασφαλίζουν φτηνά λίγα τρόφιμα, κάποια συσκευή ή κάποιο βιβλίο αλλά δεν παύει να τους παραπλανά αφού παράλληλα τους κάνει κοινωνούς απόψεων τις οποίες αν έλειπαν τα δώρα δεν θα είχαν καμιά πρόθεση και διάθεση να διαβάσουν.
Το έγκλημα είναι ακόμα μεγαλύτερο αν το γυαλιστερό σελοφάν του δώρου συνοδεύεται κι από εξίσου γυαλιστερό και παραπλανητικό λαϊκίστικο περιεχόμενο. Με τις προσφορές ψαρεύονται πελάτες, αυξάνει η κυκλοφορία, οι διαφημίσεις και τα φανερά έσοδα αλλά προπαντός ποδηγετούνται κρίσεις και συνειδήσεις, πιθανόν εξυπηρετούνται ξένα συμφέροντα και δημιουργούνται έτσι και έμμεσα κέρδη.
Η δύναμη των ΜΜΕ έτσι κι αλλιώς είναι τεράστια γιατί επηρεάζουν και διαμορφώνουν την κοινή γνώμη. Ο ανταγωνισμός ανάμεσά τους είναι θεμιτός γιατί έτσι μπορεί να γίνουν καλύτερα. Ο ανταγωνισμός όμως πρέπει να αφορά το πρωτεύον. Τότε ο καθένας από μας επιλέγοντας μια εφημερίδα, μια εκπομπή ή ένα κανάλι θα επιλέγει το μέσο ενημέρωσης που θεωρεί πιο σωστό ή πιο κοντά στις απόψεις του. Ή θα επιλέγει -και έτσι θα επιβραβεύει- μια δημοσιογραφική επιτυχία. Και αυτό είναι λογικό και σωστό. Αρκεί να μην πατούμε το γυαλιστερό σελοφάν γιατί το πέσιμο μερικές φορές μπορεί να αποδειχτεί οδυνηρό. Οδυνηρό για μας, για τα παιδιά μας για τη χώρα μας.
