Με αφορμή ένα “χαρτί” που ήρθε τυχαία στα χέρια μου και ύστερα από μικρή έρευνα δίνουμε λίγα στοιχεία για το νυχτερινό σχολείο που λειτούργησε τη δεκαετία του 50 στο χωριό μας. Μια μικρή συμβολή στην ιστορία της εκπάιδευσης στον τόπο μας.
Νυχτερινό σχολείο Βρίσας
Κατά τη δεκαετία του 1950, ύστερα απ’ τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και τον εμφύλιο, διαπιστώθηκε από διεθνείς οργανισμούς ότι ο αναλφαβητισμός στην Ελλάδα ήταν πολύ μεγάλος. Αναλήφθηκαν διάφορες πρωτοβουλίες απ’ το Τμήμα Λαϊκής Επιμόρφωσης του Υπουργείου Παιδείας για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού απ’ τις οποίες η πιο σημαντική ήταν η με το Ν.Δ. 3094/1954 σύσταση της Κεντρικής Επιτροπής Καταπολέμησης του Αναλφαβητισμού (ΚΕΚΑ) και των αντίστοιχων νομαρχιακών (ΝΕΚΑ)
Κύριο έργο αυτών ήταν η δημιουργία νυχτερινών σχολών για να φοιτήσουν υποχρεωτικά όσα παιδιά είχαν ηλικία από 14-20 ετών και δεν είχαν τελειώσει το Δημοτικό Σχολείο.
Στο χωριό μας συστάθηκε τέτοιο (μονοθέσιο) σχολείο το οποίο λειτούργησε μόνο τη σχολική χρονιά 1955-56 με 37 μαθητές μοιρασμένους σε πέντε τάξεις (η Δευτέρα τάξη δεν είχε μαθητές).
Τους μαθητές που υποχρεούταν να φοιτήσουν εξέταζε τριμελής επιτροπή αποτελούμενη από τους δασκάλους Ταξείδη Γεώργιο (διευθυντή του κανονικού δημοτικού σχολείου), Λαμπρινό Κώστα (διευθυντή και δάσκαλου του νυχτερινού σχολείου) και Μαστροδούκα Ελένη (δασκάλα του ημερήσιου σχολείου) και κατέτασσε τον καθένα στην τάξη που έπρεπε να φοιτήσει. Δηλαδή δεν εγγράφονταν οι μαθητές με βάση το ενδεικτικό το οποίο κατείχαν.
Επειδή το σχολείο του χωριού βρίσκεται έξω απ’ αυτό και η πρόσβαση των παιδιών τις νύχτες του χειμώνα θα ήταν πολύ δύσκολη και οι γονείς των κοριτσιών αντιδρούσαν, το σχολείο στεγάστηκε στο ισόγειο του Κοινοτικού Γραφείου, όπου τοποθετήθηκαν πάγκοι για θρανία και καναπέδες για καθίσματα. Ο φωτισμός γινόταν με λουξ και όλα τα έξοδα λειτουργίας του σχολείου τα είχε αναλάβει η Κοινότητα.
Τη λειτουργία του σχολείου φρόντιζε και επόπτευε η σχολική Εφορεία η οποία αποτελείτο από τον διευθυντή του σχολείου, τον Παν. Καραμάνο και τον Νικ. Αναγνώστου. Αξίζει να παρατεθεί η παράγραφος από την έκθεση λειτουργίας του σχολείου που υπέβαλε ο Διευθυντής, Κων. Λαμπρινός, στον Επιθεωρητή:
«Δέον ενταύθα να τονιστεί η ηθική συμβολή του εκ των μελών της Σχολικής Εφορείας κ. Ν. Αναγνώστου όστις καθημερινώς σχεδόν παρηκολούθει άπαντα τα μαθήματα του Σχολείου ως ο τακτικότερος των μαθητών νουθετών αυτούς και προτρέποντας εις την τακτικήν και καλήν φοίτησην. Πολλάκις δε κατά παράκλησίν μας ήλθεν εις επαφήν με δυστροπούντας γονείς και έπεισε τούτους ή να στείλουν το τέκνον τους ή να μη διακόψουν αυτό της φοιτήσεως»
Τα μαθήματα άρχισαν στις 25 Νοεμβρίου του 1955 και έληξαν στις 31 Μαΐου του επόμενου χρόνου γιατί σύμφωνα με την Επιτροπή απ’ τη μια η καλλιέργεια του καπνού κι απ’ την άλλη το θέρισμα των δημητριακών δεν θα επέτρεπαν τους μαθητές να παρακολουθήσουν.
Για όσους μαθητές δεν φοιτούσαν ή διέκοπταν τη φοίτηση επιβάλλονταν χρηματικό πρόστιμο στους γονείς! Με σχετικό έγγραφο του Επιθεωρητή στέλνονται στο σχολείο τον Μάρτιο του 56 πέντε «ανακοινώσεις μας περί επιβολής προστίμου εις ισαρίθμους γονείς μαθητών του σχολείου σας δια την επί μήνες μη φοίτησην των τέκνων τους εις το σχολείον σας» Και καλείται ο Διευθυντής του σχολείου να επιδώσει αυτά με σχετικό επιδοτήριο έγγραφο ο ίδιος ή η αστυνομία ή αγροφύλακας ή ο κλητήρας της Κοινότητας!
Απ’ τους 34 μαθητές που γράφτηκαν στο νυχτερινό σχολείο 9 διέκοψαν αργότερα ενώ υπήρχαν και 7 που δεν γράφτηκαν καθόλου. Η οικονομική κατάσταση των οικογενειών των συνολικά 16 αυτών μαθητών και μαθητριών χαρακτηρίζονταν «μέτριος» για 6 απ’ αυτούς και «άπορος» για τους υπόλοιπους 10! Συνολικά προάχθηκαν ή απολύθηκαν 22 μαθητές με τον μεγαλύτερο βαθμό (8) να το πετυχαίνει η Άννα Βουδούρη του Νικολάου.
Εντύπωση προκαλεί ότι ένας μαθητής και μια μαθήτρια που γράφτηκαν στο σχολείο κρίθηκαν από την επιτροπή «πνευματικώς ανώμαλος» (σε άλλο σημείο «ανεπαρκής») ενώ για έναν άλλον που τελικά δεν γράφτηκε καθόλου η επιτροπή έκρινε ότι «δέον κριθεί πνευματικώς ανεπαρκής» (Ο χαρακτηρισμός αυτός απάλλασσε τον μαθητή απ’ την υποχρεωτικότητα της παρακολούθησης )
Το σχολείο έχοντας κανονικά τα βιβλία αρχείου του (μαθητολόγιο, γενικό έλεγχο και 
έκδοσης πιστοποιητικών σπουδής) έδινε κανονικούς τίτλους, ενδεικτικά και απολυτήρια. Τα έντυπα των ενδεικτικών εξέδιδε ο διδασκαλικός σύλλογος Λέσβου και είχαν ξεχωριστή παράγραφο στην οποία έπρεπε να γραφτεί πότε οι μαθητές είχαν υποβληθεί σε δαμαλισμό (εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας)
Πρέπει να λειτούργησε όμως μονάχα εκείνη τη χρονιά δηλαδή σχολικό έτος 1955-56 διότι στα βιβλία του δεν υπάρχουν εγγραφές για επόμενες χρονιές.
