Την παρακάτω ανάρτηση της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης (στην οποία προΐσταται η Μαρία Γρηγορά, από τα Βασιλικά) μας την γνωστοποίησε ο Ανδροκλής, τον οποίο και ευχαριστούμε.
Αφιέρωμα στα χωριά της περιφέρειας Πολιχνίτου (Βρίσα-Βασιλικά-Λισβόρι-Πολιχνίτος) από την εφημερίδα Ταχυδρόμος τον Φεβρουάριο του 1930 με τίτλο “Η ζωή των χωριών μας”.
Βρίσα, 06-02-1930: “Το χωριό που αποτελεί μια πνευματική γωνίτσα του νησιού μας. – Η ανάπτυξις και προοδευτικότης των κατοίκων. – Η καλλιέργεια του καπνού και τα θαυμάσια αποτελέσματά της. –Πως έδρασαν και σε τούτο το χωριό διάφοροι καπνέμποροι. Η αθλία οικονομική θέσις των χωρικών κτλ.
[Του περιοδεύοντος συντάκτου μας]
Η Βρισά είνε ένα χωριό που κείται περί τα πέντε χιλιόμετρα ανατολικώς του Πολιχνίτου και κατοικείται από δύο χιλιάδες κατοίκους περίπου.
Το χωριό τούτο αποτελεί μια πνευματική γωνία του νησιού μας γιατί οι κάτοικοί του είναι κατ᾿εξοχήν μορφωμένοι, πολύ λίγοι δε απ’ αυτούς είναι αγράμματοι. Οι Βρισαγώτες οποιοδήποτε επάγγελμα κι᾿ αν πρόκειται ν’ ακολουθήσουν τα παιδιά των απαραιτήτως πρέπει να τα μάθουνε γράμματα. Το Γυμνάσιο Μυτιλήνης έχει κάθε χρόνο τους περισσοτέρους Βρισαγώτας μαθητάς απ᾿ όλα τ᾿ άλλα χωριά του νησιού μας εν αναλογία του πληθυσμού πάντοτε.
Πλείστοι όσοι επιστήμονες Βρισαγώτες, ιατροί, δικηγόροι, καθηγηταί κλπ. τιμούν το όνομα του χωριού των σε διάφορα μέρη της Ελλάδος.
Οι κάτοικοι της Βρισάς έχουν και το προτέρημα να είνε εργατικώτατοι, καλλιεργούν δε συστηματικά τη γη, μπορεί δε να πει κανεὶς ότι στην καλλιέργεια του καπνού και των λοιπών προϊόντων είνε ασυναγώνιστοι.
Η Βρισά παράγει τον καλύτερο σχεδόν καπνό του νησιού μας, σε ποιότητα και σε χρωματισμό εν γένει. Παράγει κατ᾿ έτος 50-60 χιλιάδες οκάδες καπνού, ο οποίος όμως χαραμίζεται στους αδηφάγους εκμεταλευτάς καπνεμπόρους οι οποίοι εκ συστάσεως αγοράζουν αντί πινακίου φακής το προϊόν αδιακρίτως ποιότητος και καλλιεργητικών δαπανών.
Και έτσι εις τους φτωχούς παραγωγούς δεν απομένει τίποτα παρά μόνον ο κόπος αυτών και των οικογενειών των. Διότι για την καλλιέργεια του καπνού απασχολούνται συνήθως στα χωριά, εκτός των χωρικών γεωργών και οι γυναίκες των και αυτά τα μικρά παιδάκια. Και οι κόποι των οι ατέλευτοι που αρχίζουν απ᾿ το φθινόπωρο απ᾿ την εποχὴ των φυτωρίων και διαρκούν έως το χειμώνα, και κατόπιν ξαναρχίζουν την άνοιξη στη φυτεία για να τελειώσουν το άλλο φθινόπωρο, δεν πληρώνονται.
Αυτό δε κυρίως οφείλεται στην αδιαφορία των κυβερνώντων οι ᾿ οποίοι ποτέ τους δεν ηθέλησαν να προσέξουν τας ανάγκας των φτωχών χωρικών αλλά τους άφησαν στην διάθεσι κάθε είδους εκμεταλλεύσεως.
Φέτος η θέσις των χωρικών είνε αυτόχρημα απελπιστική. Απ᾿ τη μια το άθλιο κατάντημα του μοναδικού προϊόντος του νησιού μας, του λαδιού, κι᾿ απ᾿ την άλλη η μη ευδοκίμησις της φετεινής καπνοπαραγωγής απ᾿ τις ανομβρίες της ανοίξεως και η καταστροφή της λίγης εσοδείας απ᾿ τις πρώιμες ανεπιθύμητες βροχές του παρελθόντος Αυγούστου και Σεπτεμβρίου.
Την απελπιστική θέση των χωρικών ήρθαν να επιδεινώσουν οι αξέχαστες επιδρομές των καπνεμπόρων κατά την αγοράν του πολυπαθούς προϊόντος, που εκτός που το αγόρασαν αντί εξευτελιστικών τιμών, επέταξαν τη μισή σχεδόν παραγωγή ως σκάρτην. Οι χωρικοί ευρίσκονται εις αδιέξοδον μη γνωρίζοντες που θα καταλήξει η αθλία αυτή κατάσχεσις.
Εφέτος η καπνοφυτεία περιωρίσθη εις το εν τέταρτον της περισινής.
Η Βρισά έχει πλακοστρωμένους και φαρδείς δρόμους πράγμα που συμβαίνει μόνον σε λίγα χωριά του νησιού μας.
Πρόεδρος της Κοινότητος είναι ήδη ο ακαταπόνητος εργάτης της αγροτικής ιδεολογίας κ. Μαργαρίτης Νικέλλης ο οποίος εξελέγη κατά τας τελευταίας εκλογάς με καταπληκτικήν πλειοψηφίαν, μεθ’ όλοκλήρου του συνδυασμού του ο οποίος απαρτίζεται απ’ τους Γεώρ. Ευστρ. Λαμπρινόν, Εμμ. Ζερβόν, Γεώργιον Πολυχρόνη, Γεώρ. Γεωργάλλην, και Αποστολ. Πετράν, μετά των οποίων εξελέγησαν και οι της μειοψηφίας Κοινοτικοί Σύμβουλοι Μιλτ. Ταξείδης, Αντ. Μπινής και Στιλ. Ευαγγελινός.
Οι Βρισαγώται περιμένουν πολλά απ᾿ το νέο Κοινοτικό Συμβούλιο του οποίου προΐσταται ένας τόσον ενεργητικός και προοδευτικός πρόεδρος που εμφορείται από νέες αρχάς και νέας ιδέας.
Στη Βρισά λειτουργεί η Λέσχη «Ομόνοια» η οποία ιδρύθη από του 1925 και αριθμεί περί τα 120 μέλη. Η Λέσχη στεγάζεται εις το θαυμάσιον κτήριον των αδελφών Γεωργ. Χ” Αντωνίου το οποίον έχει κατάλληλα διακοσμηθεί, διατηρεί δε και θαυμασίαν βιβλιοθήκην με σπάνια βιβλία.
Εις την αίθουσαν της Λέσχης ταύτης γίνονται τακτικώτατα διαλέξεις επιστημονικαί κλπ. υπό του ιατρού κ. Περρή (Βρισασαγώτου) καθώς και αγροτικαί υπό του γεωργικώς μετεκπαιδευθέντος δημοδιδασκάλου κ. Π. Μαργαρίτη. Πρόεδρος της δε Λέσχης ταύτης είναι ο κ. Π. Καραμάνος, μέλη δε του Διοικητικού Συμβουλίου οι κ. κ. Ιωαν. Κωλέτης Αντιπρόεδρος, Κων. Γ. Χ” Αντωνίου, Νικ. Αναγνώστου και Σωκράτης Νικολαΐδης. Γραμματεύς της Κοινότητος είναι ο κ. Ηλίας Κώσης.
Στη Βρισά υπάρχει και Κυνηγετικός Σύλλογος ο οποίος αριθμοί περί τα 80 μέλη, πρόεδρος δε αυτού είναι ο κ.Π. Ε. Διαμαντής.
Δυστυχώς όμως στο χωριό αυτό που αριθμοί τόσους διανοουμένους και που οι κάτοικοι του είνε ως επί το πλείστον εγγράμματοι δεν συνεστήθη καμμία αθλητική οργάνωσις αλλ᾿ ούτε καν και Σύλλογος Εθνικής Αγωγής.”
Γ. ΚΟΝΔΥΛΗΣ
*Το φύλλο σε ψηφιακή μορφή http://dspace.cplm.gr/handle/123456789/21046
