Από το emprosnet.gr
23/03/2022 – 11:30
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΡΑΝΣΟΥΑ
«Οὐτε γάρ ρίζαν πάντ΄ἔχει ούτε καυλόν, τό ὺπέρ γῆς πεφυκός, στέλεχος λέγω, ούτε ἀκρεμόνα ούτε φύλλον ούτε καρπόν ούτ΄αύ φλοιόν ή μήτραν ή ίνας ή φλέβας, οίον μύκης ὑδνον». Μ’ αυτά τα λόγια περιέγραφε ο Θεόφραστος τα ύδνα. Τα ύδνα που στα χρόνια του, η Λέσβος και η Σάμος έκαναν εξαγωγή. Δεν είναι εξακριβωμένο ποιο είναι το είδος ή τα είδη που εμπορευόταν τότε η Λέσβος γιατί από τότε 3ος αιώνας πχ, μέχρι το 2008 έτος ίδρυσης του Συλλόγου <<Μανιταρόφιλοι Λέσβου >> δεν υπάρχει καμία αναφορά για υπόγεια μανιτάρια στο νησί. Σίγουρα κάποιοι μαζεύοντας φυτόχωμα θα εύρισκαν και υπόγεια μανιτάρια αλλά, λόγω του ότι η γνώση γι’ αυτά ήταν ανύπαρκτη, θα τα περνούσαν απλά για κονδύλους χωρίς καμιά αξία. ΄Κάπως έτσι βρέθηκε και το πρώτο υπόγειο μανιτάρι στις μέρες που ο σύλλογος άρχισε να δραστηριοποιείται.
Ο ενθουσιασμός μεγάλος και τα μέλη του ΔΣ κάλεσαν tον Παναγιώτη Παναγιωτίδη (τρουφοκυνηγό και καλλιεργητή τρούφας) από την Ξάνθη ο οποίος ήρθε με το τρουφόσκυλο του για δυο μέρες, έψαξε, αλλά τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Δυο tuber oligospermum βρέθηκαν που δεν ανήκουν στις βρώσιμες τρούφες, αλλά ήταν ένα καλό σημάδι.
Τέλος του 2009 γίνεται μέλος του συλλόγου ο γράφων, και παρακολουθεί μαζί με άλλα μέλη το τριήμερο σεμινάριο «Στα μονοπάτια των μαγισσών», που συνδιοργάνωσε μαζί με άλλους τοπικούς φορείς ο Σύλλογος. Κεντρικός εισηγητής ο μυκητολόγος Ηλίας Πολέμης που με τις γνώσεις του, την άρτια επιστημονική του κατάρτιση, αλλά και την μεταδοτικότητα του με εμβολίασε με το μυκήλιο και την μικροσκοπία.
Ενθουσιασμένος πραγματικά για την γνωριμία μ’ αυτόν τον υπέροχο, θαυμαστό και άγνωστο κόσμο των μυκήτων παρακολουθώ και συμμετέχω στις εκδηλώσεις του συλλόγου ανελλιπώς.
Τον Δεκέμβρη του 2012 παρακολουθώντας ένα βίντεο από κάποιο σεμινάριο του Γιώργου Κωνσταντινίδη, προέδρου των Μανιταρόφιλων Ελλάδας, ακούω από τα χείλη του για το παγκόσμιο φαινόμενο που βρίσκει υπόγεια μανιτάρια χωρίς σκυλί, τον Βασίλη Καουνά. Στα δυο χρόνια που ασχολείται έλεγε, έχει εξορύξει πάρα πολλά υπόγεια απ’ τα οποία τα δεκαοχτώ αν θυμάμαι καλά ήταν πρώτες πανελλήνιες καταγραφές.
Στο άκουσμα των λόγων αυτών η φαντασία πυροδοτείται και το νέο, το άγνωστο, το θαυμαστό, φωλιάζει μέσα μου. Το μυκήλιο του Πολέμη δραστηριοποιείται ξυπνάει, και ο ‘’γεροντικός’’ (πενηνταπεντάχρονος τότε) έρωτας για τα υπόγεια φωλιάζει μέσα μου.
Η Ελληνική βιβλιογραφία όσο αφορά τα υπόγεια μανιτάρια είναι φτωχή με εξαίρεση την τελευταία δουλειά του Γιώργου Κωνσταντινίδη, «Μανιτάρια. Φωτογραφικός οδηγός Μανιταροσυλλέκτη», (περιγράφονται 22 υπόγεια μανιτάρια), έλεγε το 2009 ο Βασίλης Καουνάς στο προφίλ του στο Youtube, που το είχα δει και ξανά δει πάμπολες φορές. Το ίδιο φτωχή παραμένει μέχρι και σήμερα. Ιταλικές, Ισπανικές και άλλες εκδόσεις υπάρχουν πολλές εγώ όμως, δεν γνωρίζω καμιά ξένη γλώσσα.
Αυτό δεν στάθηκε μεγάλο εμπόδιο αντίθετα μεγάλωνε και ισχυροποιούσε το θέλω μου. Ρήμα με μεγάλη δυναμική και πολύ ενέργεια το ‘’θέλω’’.
Λέξεις άγνωστες όπως αλουβιακά εδάφη, φυτά άγνωστα της οικογένειας Cistaceae ή της οικογένειας Fagaceae κατάφερα να τις ‘’αποδικοποιήσω’’ και με την βοήθεια του βιβλίου << Φυτά της Ελλάδας. Η έρευνα στη Λέσβο>> του Μάκη Αξιώτη- Βαγγέλη Αξιώτη, το οποίο απ’ τη πολύ χρήση , γρήγορα από βιβλίο έγινε φύλλο και φτερό.
Πού να το ήξερα, όταν τις Κυριακές με τον πατέρα μου που βγάζαμε τα ‘’τσιπιλίκια’’ και τους αξίστες στο χτήμα στον Άυλωνα και μετά τα καίγαμε, ότι στην πραγματικότητα σπέρναμε αξίστες!! (Παράπλευρη μόρφωση αυτή). Διάβασα τότε και το κράτησα….[Ο κίστος στη φύση έχει έναν ιδιαίτερο ρόλο αφού φυτρώνει μετά από φωτιά και τα νέα φυτά μπορούν να καλύψουν μεγάλη έκταση καμένης γης. Οι σπόροι του χρειάζονται πολύ μεγάλη θερμοκρασία για λίγη ώρα προκειμένου να φυτρώσουν] Θα έχετε παρατηρήσει ότι από τα πρώτα φυτά που βλασταίνουν μετά από φωτιά είναι οι αξίστες.
Φεβρουάριο του 2013, ημέρα Κυριακή 17 του μήνα, αποφασίζω την πρώτη έξοδο αφού είχα διαβάσει ό,τι μπόρεσα να βρω στο διαδίκτυο αλλά και απ’ το βιβλίο του Κωνσταντινίδη.
Για αλουβιακά εδάφη έψαχνα και βρίσκομαι στην περιοχή της Χαραμίδας, σε μέρος που θα μπορούσες να το πεις μικρογραφία αλουβιακού. Στους πρόποδες της Αμαλής. είχα αποφασίσει να ψάξω σε λαδανιές (Cistus) – αξίστες οι οποίοι φιλοξενούν στις ρίζες τους αρκετά μεγάλο αριθμό ειδών υπογείων μανιταριών.
Τα υπόγεια μανιτάρια είναι συμβιωτικά. Συνδέονται με το φυτό και το μυκήλιο τους ζει και ‘’καρποφορεί’’ όσο υπάρχει και ζει το φυτό. Στη συμβίωση αυτή προσφέρουν και επωφελούνται, φυτό και μύκητας ανταλλάσσοντας ουσίες που παράγουν.
Η σκέψη μου ήταν ότι το φυτό που στις ρίζες του φιλοξενεί το μυκήλιο κάποιου μανιταριού θα πρέπει να είναι περισσότερο αναπτυγμένο από τα άλλα, αφού υπάρχει η αμοιβαία ανταλλαγή θρεπτικών αλλά και αντιβιοτικών ουσιών. Δεν ξέρω αν είχα δίκιο ή όχι πάντως στην πρώτη μεγαλύτερη λαδανιά που έψαξα, κάτω από το παχύ στρώμα των ξερών φύλλων της, μεγάλωναν τα Hysterangium cistophilum.
Τα έστειλα στον Γιώργο Κωνσταντινίδη και η χαρμόσυνη είδηση ήρθε και μου γέμισε τις ‘’μπαταρίες’’ για τα επόμενα χρόνια. Η πρώτη Πανελλήνια καταγραφή υπογείου μανιταριού από τη Λέσβο ήταν γεγονός.
