Από το emprosnet.gr
Τον Βασίλη Ψαριανό γνωρίζαμε κυρίως ως πεζογράφο, αν και διαβάζαμε κατά καιρούς ποιήματά του, πολλές φορές με το ψευδώνυμο Βρισηίδα Ψαλιδομάτη. Η συλλογή Ανιχνευτής Μετάλλων αποκαλύπτει το εύρος και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της ποίησής του.
Τα περισσότερα ποιήματα είναι ολιγόστιχα. Πολλά από αυτά αποτελούν την εξομολόγηση κάποιου που δεν έμεινε αμέτοχος στις προσταγές της εποχής του. Άλλοτε εκφράζει – σε πρώτο ενικό – μόνο τον εαυτό του και άλλοτε αναφέρεται – σε πρώτο πληθυντικό – σε ένα σύνολο ανθρώπων. Ο ίδιος συμμετείχε με πάθος στα κοινά, υπερασπίστηκε ιδέες και αξίες και τώρα αναστοχάζεται τις απώλειες και τα κέρδη αυτής της διαδρομής. Λάθος ήταν τα σήματα για κρυμμένους θησαυρούς και άφθαρτες αξίες. Σε ώριμη ηλικία διαθέτει ανιχνευτή μετάλλων (εξ ού και ο τίτλος της συλλογής), αλλά αδυνατεί πια να τον χειριστεί. Ξαναγυρνάει στις ρίζες, στη γενέθλια γη, στο χωριό του, στη λυτρωτική αγκαλιά των Βατερών. Στρέφεται στις αρχέγονες χάρες της φύσης, στον πηλό, στη μυρωδιά του σχίνου, της ρίγανης και της αλμύρας. Τους ταπεινούς ξωμάχους της γης αγιογραφεί, τους άνδρες και τις γυναίκες με τα αρχαία, τα ένδοξα βυζαντινά ή λαϊκά τους ονόματα. Το παρόν διαπλέκεται με το παρελθόν, καθώς πρόσωπα του μύθου, θεοί και ήρωες του Ομήρου, άγιοι της χριστιανοσύνης και άνθρωποι του μόχθου συνυπάρχουν στα ποιήματα, άλλοτε ως παρουσίες και άλλοτε ως ονόματα, όπως υπήρχαν δίπλα – δίπλα στη ζωή μας για χρόνια.
Άλλα ποιήματα παραπέμπουν στην πρόσφατη Ιστορία ή τη μυθολογία αλλά έχουν συμβολικό χαρακτήρα. Αποκαλύπτουν την υποκρισία, τη λατρεία της εξουσίας, το κυνήγι της πρόσκαιρης δόξας. Για τους πολιτικάντηδες και τους υποκριτές ο ποιητής επιφυλάσσει σαρκαστικούς στίχους και αιχμηρή ειρωνία.
Η γυναίκα εμφανίζεται ως μορφή αινιγματική, άλλοτε ως ανάμνηση και άλλοτε ως παραίσθηση: σύντροφος, ερωμένη, φίλη ή ιδέα και ιδεολογία με γυναικεία μορφή, ερωτηματικό καμιά φορά και για τον ίδιο τον ποιητή, που της απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο, σαν να την νιώθει παρούσα.
Παρά την απογοήτευση που διακρίνει τα ποιήματα του απολογισμού και τη θλίψη της απουσίας, ο ήλιος που φωτίζει τη μέρα, τα μάγια της φύσης, ο αγαπημένος γενέθλιος τόπος, οι τυραγνισμένοι και άδολοι άνθρωποι του χωριού τροφοδοτούν τη δημιουργία και τη δύναμη για ζωή. Τα σατιρικά, ως τελευταία ενότητα της συλλογής, σχολιάζουν ήθη και στάσεις ζωής με χιουμοριστική διάθεση, πολεμώντας το κακό με ασπίδα το γέλιο.
Η νεωτερική ή μοντέρνα ποίηση απευθύνεται στον αναγνώστη που θα αφουγκραστεί τόσο εκείνο που λέει όσο αυτό που υπαινίσεται. Παίζει με τα σχήματα λόγου, φτιάχνει δικά της, δημιουργεί «ποιητική αδεία» παράξενους συνειρμούς, προκαλεί τα όρια της έκφρασης. Η νεωτερική ποίηση είναι περισσότερο ανοιχτή σε προσωπικές ερμηνείες του αναγνώστη. Στο «Ανιχνευτής Μετάλλων», κυριαρχούν στοιχεία της νεωτερικής ποίησης αλλά διακρίνεται επίσης η πολύχρονη θητεία του Βασίλη Ψαριανού στη μεγάλη ποιητική μας παράδοση, από την αρχαιότητα ως τα νεότερα χρόνια. Τα ποιήματα αντλούν από τους χυμούς της παράδοσης αυτής αλλά έχουν τη δική τους, ιδιαίτερη ταυτότητα. Σε αυτά θα ανακαλύψουμε πως παρά τις καταιγιστικές και επώδυνες αλλαγές, ο τόπος μας και οι άνθρωποι που τον κατοίκησαν μπορούν ακόμα να τροφοδοτούν τη μνήμη και τη διάθεση για ζωή. Η Βρίσα έχει βαθειές ρίζες στο παρελθόν και όσο αυτές φέρνουν καρπούς, μπορεί ακόμα να ελπίζει.
Κατερίνα Σκιά
