Ένα ενδιαφέρον άρθρο

Του Βασίλη Ψαριανού, από το ΕΜΠΡΟΣ

Είχαμε ένα γείτονα στο χωριό, τον Μπάρμπα Χαράλαμπο. Κόντευε τα ενενήντα, αλλά ήταν καλοστεκούμενος και στα πόδια και στο μυαλό. Είχε έρθει από τη Σμύρνη και γι’ αυτό, εκτός από την ιδιαίτερη προφορά και το ανοιχτό μυαλό, ξεχώριζε και ως προς την εμφάνισή του από τους ανθρώπους του χωριού. Φορώντας πάντα κουστούμι και κρατώντας ένα μπαστούνι με φιλντισένια λαβή, έπαιρνε το δρόμο, κάθε πρωί, για το Παντοπωλείο, στο οποίο, ενώ από χρόνια το είχε αναλάβει ο γιος του, ο Μπάρμπα Χαράλαμπος δεν έπαψε, ούτε στιγμή, να έχει την υψηλή εποπτεία.

Κάθε φορά που μαθαίνω για κάποιο επιστημονικό επίτευγμα, θυμάμαι τον Μπάρμπα Χαράλαμπο. Μέχρι που πέθανε δεν έπαψε να θαυμάζει και να συζητά για ό,τι καινούργιο έβλεπε και άκουγε που είχε σχέση με επιστημονικές ανακαλύψεις και εφευρέσεις. Πολλές φορές σταματούσε στη μέση του δρόμου, όταν συναντούσε κάποιο διερχόμενο χωριανό και έπιανε συζήτηση μαζί του. Και δεν τον άκουγες ποτέ να συζητά για τα μαξούλια ή για τον καιρό, που είναι το συνηθισμένο θέμα συζήτησης μεταξύ των χωριανών. Το θέμα συζήτησης ήταν πάντα η επιστήμη και τα καινούργια θαύματά της! Και πάντα η επωδός σε κάθε τέτοια συζήτηση ήταν: «Θέλω να ζήσω, για να δω μέχρι πού θα φτάσει η επιστήμη»!

Ο Μπάρμπα Χαράλαμπος έζησε και θαύμασε τα πρώτα βήματα του ανθρώπου για την κατάκτηση του Διαστήματος. Και, επί μέρες, μιλούσε για τον πρώτο κοσμοναύτη που ταξίδεψε στο Διάστημα, τον Ρώσο Γιούρι Γκαγκάριν. Πέθανε, προτού ο Αμερικανός Νηλ Άρμστρονγκ περπατήσει στο φεγγάρι. Τον φαντάζομαι τι θα έλεγε σήμερα για την εξερεύνηση του Διαστήματος -όταν ο άνθρωπος επιχειρεί να «αποικίσει» τον Άρη- για την εξερεύνηση του DNA και τα επιτεύγματα της Ιατρικής, για την τεχνική νοημοσύνη και τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, αλλά και για τους κινδύνους που εγκυμονεί για τον πλανήτη και την ανθρωπότητα, η ανεξέλεγκτη χρήση της τεχνολογίας.

Τον ξαναθυμήθηκα, όταν διάβασα στο Ίντερνετ ένα δημοσίευμα που αναφερόταν στον φιλόδοξο οραματιστή Μπιλ Γκέιτς και την επανάσταση που επιχειρεί στον τομέα της παραγωγής καυσίμων, φιλικών προς το περιβάλλον. Το καύσιμο που άρχισε να παράγει η εταιρεία «Carbon Engineering», στην επαρχία British Columbia του Καναδά, στην οποία συμμετέχει ως επενδυτής ο Μπιλ Γκέιτς, είναι ένα συνθετικό ντήζελ που παράγεται με την τεχνολογία αφαίρεσης του διοξειδίου του άνθρακα και αναμένεται να αποτελέσει ένα ισχυρό όπλο κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Διαβάζοντας κάτι τέτοια νέα, ανοίγει μια χαραμάδα στον ζόφο των ημερών μας και αναζωπυρώνεται μέσα σου η ελπίδα ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί -προτού να είναι αργά για τον πλανήτη γη και την ανθρωπότητα- η μεγάλη ειρηνική επανάσταση της επιστήμης, η οποία θα αποτινάξει τον ζυγό που τής έχουν επιβάλει τα ασύδοτα αφεντικά του κόσμου, τα οποία χωρίς κανένα φρένο εμπορεύονται για το κέρδος τη γη, τον αέρα και τη θάλασσα, αδιαφορώντας για την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και την «απανθρωποποίηση» της ανθρώπινης φύσης.

Αισιοδοξείς ότι οι επιστήμονες θα αποφασίσουν, κάποια μέρα, να χρησιμοποιήσουν την επιστημονική γνώση που τους εμπιστεύτηκε η ανθρώπινη κοινωνία, για να σταματήσει η άλογη εκμετάλλευση της φύσης και του ανθρώπου, για την εξάλειψη του φόβου και της δυστυχίας, για τη δόξα του ανθρώπινου πνεύματος.

«Η επανάσταση», λέγει ο Κορνήλιος Καστοριάδης, «δεν σημαίνει χειμάρρους αίματος, την κατάληψη των “χειμερινών ανακτόρων”. Η επανάσταση σημαίνει τον ριζικό μετασχηματισμό των θεσμών της κοινωνίας. Με αυτή την έννοια, φυσικά, είμαι επαναστάτης». Και σε ένα τέτοιο ριζικό μετασχηματισμό των θεσμών της κοινωνίας, η επιστήμη πρέπει να αποτελέσει μια θεσμοθετημένη, παράλληλη ανεξάρτητη εξουσία, για να μπορεί να υψώνει τη φωνή της απέναντι στους …Νεάντερνταλ της πολιτικής εξουσίας (λέγε με Τραμπ) και της οικονομικής υπερεξουσίας (λέγε με πολυεθνικό κεφάλαιο) και να εναρμονίζεται με την θέληση της κοινωνίας, στην υπηρεσία της ανθρωπιάς και μιας ανθρωπινότερης ζωής.

Με κάτι τέτοια νέα και τέτοιες σκέψεις μπορείς να νιώσεις τη λαχτάρα για τη ζωή τού Μπάρμπα Χαράλαμπου και να επαναλάβεις τα λόγια του «Θέλω να ζήσω, για να δω πού θα φτάσει η επιστήμη»!