Με την παρακάτω παρέμβαση της -που δημοσιεύτηκε στο ΕΜΠΡΟΣ- η αρχιτέκτονας κα Ελένη Ζερβουδάκη καλεί -το ελάχιστο- σε έναν συντονισμό όσων θα ασχοληθούν με την ανοικοδόμηση του χωριού.
«Πεποίθησή μας είναι ότι η Βρίσα όχι μόνο μπορεί να ξανακτιστεί, αλλά μπορεί να ανασυγκροτηθεί και να αποτελέσει ένα πρότυπο και καινοτόμο βιώσιμο χωριό, θεμελιωμένο στη συλλογική και συμμετοχική δράση των κατοίκων της. Πιστεύουμε όχι σε μια απλή αναβάθμιση του οικιστικού περιβάλλοντος, αλλά σε μια χωροταξική, οικονομική, κοινωνική ανασυγκρότηση της περιοχής, ώστε να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας στον τουρισμό, στον αγροτικό τομέα και στη μεταποίηση οι οποίες θα συμβάλουν στην ενίσχυση του νέου πληθυσμού. Το ελλιπές νομοθετικό πλαίσιο και η απουσία πρόθεσης της πολιτείας να στηρίξει ειδικά τη Βρίσα οδηγούν στη μετατροπή του παραδοσιακού οικισμού σε ένα εργοτάξιο 450 κτηρίων χωρίς συνολικό σχεδιασμό και χωρίς κεντρικό συντονισμό!
Ως αρχιτέκτονες λοιπόν νιώσαμε την ανάγκη να συμβάλλουμε στην ανασυγκρότηση της Βρίσας με ένα ευρύτερο σκεπτικό από την ανοικοδόμηση κάθε σπιτιού μεμονωμένα, έχοντας ως γνώμονα το συλλογικό συμφέρον και την προφανή εφαρμογή της επιστήμης μας. Διασαφηνίσαμε, ωστόσο, εξαρχής ότι πρόθεσή μας δεν αποτέλεσε η ανάληψη 5-10 άδειων σεισμόπληκτων σπιτιών ως ιδιώτες μηχανικοί -άλλωστε αυτές μας είχαν ήδη ανατεθεί από την επομένη του σεισμού από ανθρώπους που γνωρίζουν το έργο μας από παλιά στο νησί και μας εμπιστεύονται.
Πιστεύουμε ότι το εγχείρημα της ανασυγκρότησης της Βρίσας μπορεί να θεμελιωθεί από πρωτοβουλίες που δεν θα προέρχονται από κάποιον εξωτερικό φορέα ή συντονιστή, αλλά από την ίδια την τοπική κοινωνία σε δύο επίπεδα:
– Με τη μορφή αυτοοργάνωσης των σεισμοπαθών σε έναν κοινό φορέα με στόχο την ενιαία κατασκευή των κτηρίων του χωριού ώστε να υπάρξει οικονομία κλίμακας, συνολικός συντονισμός εργοταξίου, ειδικοί όροι και χρονικές ρήτρες που θα τεθούν στις κατασκευαστικές που θα την αναλάβουν.
– Με τη σύσταση ενός σωματείου από ιδιοκτήτες, κατοίκους και φίλους που θα ασχολείται με τον εντοπισμό των αναγκών και των προτεραιοτήτων του χωριού, την αξιοποίηση των χρηματοδοτήσεων που ήδη υπάρχουν αλλά και την εξεύρεση νέων.
Στρατηγικός σχεδιασμός
Θελήσαμε λοιπόν να προτείνουμε έναν στρατηγικό σχεδιασμό με συγκεκριμένα βήματα σχετικά με τον τρόπο ανασυγκρότησης και ανασύστασης της Βρίσας που εξασφαλίζει αντισεισμικές κατασκευές, αναδεικνύει τον αρχιτεκτονικό παραδοσιακό της χαρακτήρα, απαντά στις ανάγκες των κατοίκων με
σημειακές παρεμβάσεις στο χωριό και αξιοποιεί τα γεωθερμικά πεδία στο υπέδαφος της ευρύτερης περιοχής για τη θέρμανση και την ψύξη των ιδιωτικών και δημόσιων κτηρίων.
Το έργο που ολοκληρώσαμε εθελοντικά μέχρι τώρα είχε τις εξής δράσεις:
- Ευαισθητοποιήσαμε την τοπική κοινωνία ενημερώνοντας για το ελλιπές ρυθμιστικό πλαίσιο της ανοικοδόμησης της Βρίσας και την αναγκαιότητα της αυτο-οργάνωσης των κατοίκων.
- Προσεγγίσαμε τους παρακάτω φορείς, ενημερωθήκαμε για το έργο τους, εκθέσαμε τις δικές μας προτάσεις και σκιαγραφήσαμε μελλοντικές προκλήσεις και προβλήματα:
Το τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, το τμήμα Πολιτιστικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστήμιου Αιγαίου, το τμήμα Αναστηλώσεων του ΕΜΠ, την ομάδα Βρισαγωτών Rebuilt Vrissa, τον σύλλογο Βρισαγωτών Αθήνας, το ΤΕΕ ΒΑ Αιγαίου, τον Σύλλογο αρχιτεκτόνων Λέσβου, τον Φορέα Χρηματοδότησης της ΕΕ στις Βρυξέλλες, τον Αντιδήμαρχο κο Κώστα Κατσαρό, τον Βουλευτή κο Γιώργο Πάλλη, τον Συντονιστή κο Βασίλη Τεντόμα, τον Πρόεδρο Βρίσας κο Στρατή Παράκοιλα, το Κέντρο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας – ΚΑΠΕ, το Ινστιτούτο γεωλογικών μελετών – Τμήμα Γεωθερμίας, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας – Γενική Διεύθυνση Ορυκτών Πρώτων Υλών.
- Καταγράψαμε το χωριό, τις γειτονιές του, τα κοινόχρηστα κτήρια και τους δημοσίους χώρους, ώστε να αναδείξουμε τις δυνατότητες για παρεμβάσεις και βελτιώσεις στον οικισμό.
- Προτείναμε ένα πλάνο στρατηγικού σχεδιασμού ανασυγκρότησης της Βρίσας με τους εξής βασικούς άξονες:
– Σύνταξη γενικού τοπογραφικού.
– Συνολικό σχεδιασμό του χωριού ως αρχιτεκτονικού συνόλου με σύγχρονες υποδομές.
– Ενιαία μελέτη ανά οικοδομικό τετράγωνο ή δρόμο για την έκδοση αδειών των ιδιωτικών κτηρίων είτε με ανάθεση σε ένα γραφείο ανά οικοδομικό τετράγωνο είτε με συντονισμό από το ΤΕΕ των διαφορετικών μηχανικών που έχουν αναλάβει.
– Κατασκευή έργων υποδομής και διαμόρφωσης των κοινοχρήστων χώρων από το δημόσιο σύμφωνα με τη μελέτη συνολικού σχεδιασμού του χωριού.
- Παροτρύναμε το ΤΕΕ ΒΑ, τον τοπικό φορέα των μηχανικών, να συμβάλει ειδικά στο θέμα της Βρίσας, εξασφαλίζοντας τον ταχύτερο και αποτελεσματικότερο έλεγχο των φακέλων αδειοδότησης και της διατήρησης του χαρακτήρα του οικισμού με τις παρακάτω ενέργειες:
– Δημιουργία τιμολογίου σεισμόπληκτων για τις αμοιβές των μηχανικών.
– Δημοσιοποίηση της μελέτης του τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστήμιου Αιγαίου για τη Βρίσα που έχει κατατεθεί στην Περιφέρεια προς όλες τις δημόσιες υπηρεσίες δόμησης (πολεοδομία ΣΑ, εφορία νεωτέρων κ.λπ.) και στους ιδιώτες μηχανικούς.
– Σύνταξη μιας πρότυπης μελέτης οικοδομικής άδειας σεισμοπλήκτου ώστε να δημιουργηθεί συμβατότητα μεταξύ της σύνταξης της άδειας και του συστήματος ελέγχων από τις δημόσιες υπηρεσίες, χρησιμοποιώντας ως κοινό υπόβαθρο τη μελέτη του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
– Οργάνωση των ιδιωτών μηχανικών που έχουν αναλάβει άδειες για τα σεισμόπληκτα σε ομάδες ανά δρόμο η ανά οικοδομικό τετράγωνο.
Και δημόσιος διάλογος
- Ανοίξαμε έναν δημόσιο διάλογο και συμμετείχαμε στην ημερίδα της Αθήνας στις 19.07.17 και στην ημερίδα των Βατερών στις 08.08.17, που οργανώθηκαν από την εθελοντική ομάδα Βρισαγωτών «Rebuilt Vrissa».
- Κινητοποιήσαμε εγκαίρως τη διεκδίκηση χρηματοδότησης από την ΕΕ για τις φυσικές καταστροφές στην Λέσβο, η οποία δεν είχε ενεργοποιηθεί καθώς -σύμφωνα με τον Τύπο- δεν πληρούνταν τα κριτήρια υποβολής.
- Δημιουργήσαμε τον Ηχητικό Περίπατο στη Βρίσα και οργανώσαμε μια τριήμερη παρουσίασή του.
Καθώς εκκρεμούν πολλά ζητήματα που αφορούν τη Βρίσα, ζητάμε από το ΤΕΕ (και ιδιαίτερα το ΤΕΕ ΒΑ), τον φορέα δηλαδή στον οποίο ανήκουμε όλοι οι μηχανικοί που έχουμε το δικαίωμα να ασκούμε το επάγγελμά μας ή την εθελοντική μας δράση σε όλη την Ελλάδα, «ντόπιοι» και «ξένοι», να αποτελέσει μια εστία ορθολογικής επιστημονικής συμπαράστασης στη διαδρομή της επανοικοδόμησης της Βρίσας.
Θέλουμε από καρδιάς να ευχαριστήσουμε όλους τους Βρισαγώτες που μας έδειξαν εμπιστοσύνη και μοιραστήκαν μαζί μας τις ιστορίες και τις προσδοκίες τους, καθώς και τους φορείς που συνεργάστηκαν μαζί μας με ανοιχτό πνεύμα και όρεξη στην προσπάθεια ανοικοδόμησης του χωριού. Εμείς θα συνεχίσουμε να είμαστε παρόντες στην ανασυγκρότηση της Βρίσας με διάθεση να κινητοποιήσουμε την πολιτεία, να συμβάλλουμε με τις ιδέες και τις γνώσεις μας, να εμπνεύσουμε χορηγούς, συμμετέχοντας ενεργά στο χτίσιμο του μέλλοντος που της αξίζει»
