Ο Νίκος Βουδούρης ήταν ο πρώτος που εκτελέστηκε στην κατοχή από τους Γερμανούς στο νησί μας. Το όνομά του υπάρχει στην πίσω πλευρά του μνημείου των πεσόντων στο χωριό μας. Το ιστορικό της υπόθεσης αυτής είχε δημοσιεύσει ο Γιώργος Γαλέτσας τον περασμένο Μάιο.
Σήμερα μας έστειλε το κείμενο ο Ανδροκλής Τσέλεκας, που το ξετρύπωσε, και παραθέτουμε το τμήμα που αναφέρεται μόνο στον Βουδούρη χωρίς την παράθεση των ντοκουμέντων που περιέχει το αρχικό δημοσίευμα του ΕΜΠΡΟΣ
70 χρόνια από την αντιφασιστική νίκη
Η Λέσβος στην Εθνική Αντίσταση. Μνήμη και λήθη
Υπόθεση Βουδούρη
Ας έλθουμε τώρα στο ιστορικό της υπόθεσης:
Ο Μικρασιάτης Νίκος Βουδούρης ενταγμένος στο ΚΚΕ θα συλληφθεί από το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου και θα εξοριστεί στον Άη Στράτη. Η κήρυξη του πολέμου θ’ αναγκάσει τη σύζυγό του Ασπασία να πάρει τα δυο παιδιά και να έλθει στη Βρίσα, κοντά στους γονείς της.
Το Μάρτη του 1941, ο Νίκος μαζί με μια ομάδα συντρόφων του, θ’ αποδράσουν από τον Άη Στράτη και θα έλθουν στην Αθήνα. Εκεί θ’ αποκτήσει επαφή με άλλα ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ όπου αποφασίζεται η οργανωτική ανασυγκρότηση του ΚΚΕ και η ταυτόχρονη οργάνωση αντιστασιακών ομάδων σε πανελλαδική κλίμακα, για το λόγο αυτό αποστέλλεται στη Λέσβο.
Αρχές Ιούνη του ‘41 ο Νίκος θα ταξιδέψει για τη Μυτιλήνη. Στο πλοίο, θα γνωρίσει τον Δημήτρη Τσερδανέλλη όπου ανοίχτηκαν σε κουβέντες γύρω από την κατάσταση της κατοχής. Κάποια στιγμή τον ρώτησε αν γνώριζε κανένα κομμουνιστή να του συστήσει.
Ο Τσερδανέλλης που έμενε στο Συνοικισμό κοντά στον Απόστολο Ξυλά, που διατηρούσε παντοπωλείο και τον ήξερε για αριστερό, προθυμοποιήθηκε να τον πάει εκεί. Όταν φτάσανε στη Μυτιλήνη, πήγανε παντοπωλείο, αλλά ο ίδιος απουσίαζε… ήταν μονάχα η γυναίκα του. Τότε ο Νίκος αποφασίζει να μεταβεί στη Βρίσα για να συναντήσει την οικογένεια του.
Αφού πέρασε ένας με ενάμισης μήνας, ο Βουδούρης ξαναπήγε μόνος στο παντοπωλείο του Απόστολου Ξυλά αλλά και πάλι αυτός απουσίαζε. Μετά μια δυο μέρες τον συνέλαβε η Ασφάλεια. Εδώ, ο Ξυλάς αφηγείται: «Τότε έπιασαν και μένα. Με πήγαν στην Ασφάλεια.
Με κράτησαν αρκετές μέρες σε απομόνωση. Ένα βράδυ με ανέβασαν στο γραφείο του Γαλούση, Διοικητή Ασφάλειας Μυτιλήνης. Έφεραν και τον Βουδούρη. Ήθελε να δει ο Γαλούσης αν γνωριζόμαστε. Φυσικά, φαινόταν πως βλεπόμαστε για πρώτη φορά (…)
Ο Γαλούσης, αφού πείστηκε γι αυτό, με άφησε ελεύθερο…» Αργότερα μαθεύτηκε πως η Ασφάλεια παρέδωσε το Βουδούρη, στους Γερμανούς, σαν επικίνδυνο κομμουνιστή , και αυτοί τον εκτέλεσαν.
Τώρα πια ο Γαλούσης, Διευθυντής Ασφάλειας Μυτιλήνης και ο Φούνκε πρόεδρος του Γερμανικού στρατοδικείου Μυτιλήνης, πρώην Γερμανός εισαγγελέας της Δρέσδης, μπορούν να κοιμούνται ήσυχα… δεν κινδυνεύουν από τον κομμουνιστή, σαμποτέρ Βουδούρη Νίκο.
Η ώρα της Λευτεριάς
Κι ήρθε η Λευτεριά… μνημόσυνα, παρελάσεις, λόγοι ηρωικοί… υποσχέσεις για ηθική και υλική αποκατάσταση των θυμάτων… ο Γαλούσης ακόμη υπηρετεί την πατρίδα σε άλλη επαρχιακή πόλη! Ο Φούνκε αναζητείται ως εγκληματίας πολέμου και οι ορφανεμένες οικογένειες, χωρίς καμιά μα καμιά υποστήριξη αρχίζουν έναν τιτάνιο άνισο αγώνα απέναντι στη γραφειοκρατία, στις πολιτικές σκοπιμότητες και τις κατά τόπους αστυνομικές αρχές που διενεργούν ένορκες προανακρίσεις για τις συνθήκες που οδήγησαν στον θάνατο τους οικείους τους.
Έτσι:
Η Ασπασία Βουδούρη, στα 1946, θα ζητήσει να της χορηγηθεί σύνταξη από το Ελληνικό Δημόσιο για τον εκτελεσμένο σύζυγό της. Σχηματίσθηκε φάκελος με 2 προανακρίσεις της Διοίκησης Χωροφυλακής Λέσβου στις οποίες οι μεταξύ τους κραυγαλέες αντιφάσεις εντάσσονται και στην προσπάθειά της να αποσείσει τις μεγάλες της ευθύνες στο τριπλό θανατικό της υπόθεσης αυτής .
Το πόρισμα της πρώτης ένορκης προανάκρισης της 30ης Απριλίου 1947 αναφέρει:
(…)Κατά τον μήνα Αύγουστον 1941… ο ιδιώτης Νικ. Βουδούρης του Σταύρου συνελήφθη εν Μυτιλήνη υπό των γερμανικών αρχών κατηγορηθείς υπ’ αυτών δι’ ενέργειαν σαμποτάζ εις βάρος των. Παρεπέμφθη εις το Γερμανικόν Στρατοδικείον και καταδικασθείς εις θάνατον εξετελέσθη.
Με το ψεύτικο αυτό πόρισμα απαλλάσσεται η Ασφάλεια Μυτιλήνης από τις ευθύνες σύλληψης, αλλά η Ασπασία θα δικαιούνταν αιτούμενη σύνταξη.
Μετά από εννιά μήνες το Γενάρη του 1948, αφού το ΚΚΕ έχει κηρυχθεί παράνομο, έχουμε παραγγελία νέας έκθεσης ένορκης προανάκρισης
(…)Ευθύς μετά την Γερμανικήν εισβολήν το Κομμουνιστικόν κόμμα ηθέλησεν ν’ αναπτυχθή και πάλιν και να επιβληθή. Προς τον σκοπόν αυτόν η Κ. Επιτροπή τούτου η εις Αθήνας εδρεύουσα απέστειλεν κατά το θέρος του 1941, πράκτορας προς όλα τα Κέντρα του Κράτους.
Εις Μυτιλήνην απεστάλη ο Νικόλαος Σταύρου Βουδούρης (…). Κατά τον μήναν Αύγουστον 1941 ενεργήθη επ’ αυτού υπό των Αστυνομικών οργάνων έρευνα, αποτέλεσμα της ερεύνης ήτο η ανεύρεσις προκηρύξεων αίτινες περιείχον Κομμουνιστικά συνθήματα.
Τούτο κατέστην γνωστόν εις τας Γερμανικάς αρχάς αίτινες αφού τον παρέλαβον παρά των αστυνομικών αρχών τον εξετέλεσαν δια τυφεκισμού Δια ταύτα Αποφαίνομαι ότι ο Βουδούρης Νικόλαος του Σταύρου κάτοικος(…) ουδέν Σαμποτάζ εις βάρος των Γερμανικών Αρχών έπραξεν.(…)
Εννιά μόλις μήνες μετά το πρώτο πόρισμα το τμήμα Ασφαλείας αποκαλύπτει την αλήθεια της σύλληψης από τις «ελληνικές» αρχές και την παράδοσή του στους Γερμανούς. Με βάση την προανάκριση αυτή το Ελληνικό Δημόσιο θ’ απορρίψει την αίτηση της Ασπασίας για συνταξιοδότησή της.
