Το «θρεφτό» των Χριστουγέννων

Το «θρεφτό» των Χριστουγέννων

… Επειδή τα λαχανικά πάντοτε μέσα στο σπίτι (αρχές του 20ου αιώνα) ήταν άφθονα και κατά φυσική συνέπεια πολλά απ’ αυτά ήταν ακατάλληλα για φάγωμα ή για πούλημα ή σάπιζαν, επέμενε (η μητέρα) να αγοράσει ο πατέρας «θρεφτό», ένα γουρουνάκι, για να το θρέψουμε και να το σφάξουμε τα Χριστούγεννα. Έτσι ικανοποιούταν ο απώτερος σκοπός της. Όλα τα άχρηστα, σάπια λαχανικά, ριχνόταν τροφή του γουρουνιού του οποίου η όρεξη μεγάλωνε με την αύξησή του, οπότε η διατροφή του συμπληρώνονταν με πρινίτικα βαλανίδια, με ελαιοπυρήνα ανακατεμένη με κριθάλευρο, με τυρόγαλο κ.τ.λ. Με την ύπαρξη του «θρεφτού» αξιοποιούσε κάθε άχρηστο για τη διατροφή των άλλων οικόσιτων. Μα μ’ αυτό εξασφαλίζονταν η επάρκεια κρέατος για την οικογένεια επ’ αρκετό καιρό. Μόνο τα νύχια και το ρύγχος πετούσαν όταν σφαζόταν.
Το λαρδί παστώνονταν και αποτελούσε πρόχειρο φαγητό στο λιομάζωμα το χειμώνα στην εξοχή, τα ψαχνά παστώνονταν σε γυάλα ή γινόταν λουκάνικα, η κεφαλούκα γινόταν πηχτή, το παχύ έντερο γέμιζε με ρύζι και με γλυκάδια και γινόταν οι «αθματιές». Μα εκείνο που μας ενθουσίαζε ήταν ο «καβουρμάς», το καβουρντισμένο κρέας σε μπουκιές που εναποθηκεύονταν με ανάλογο λίπος στον «παχνιώτη» -πήλινο αγγείο- και χρησιμοποιούταν ως έτοιμο κρέας για όλα σχεδόν τα φαγητά με το άφθονο λίπος που είχε. Το περίσσιο λίπος γινόταν «μύλος», όπως το κηρί και αποθηκευόταν σε γυάλινο δοχείο και χρησιμοποιούταν για φαγητά αλλά προ πάντων όταν φούρνιζε κι έβγαζε τη ζεστή σιταρένια πίτα. Έκοβε ένα κομμάτι απ’ αυτή, το άνοιγε και τοποθετούσε μέσα ένα κομμάτι «γλίνα» η οποία με τη ζέστη της πίτας έλιωνε και τη διαπότιζε. Ήταν η πανδαισία μας την εποχή εκείνη. Τα «σακάτκα» δηλαδή τα εντόσθια και τα αποκρεατοκομμένα κόκκαλα, μαγειρευόταν κατά διάφορους τρόπους μέσα στο δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων. Με τις τρίχες έφτιαχνε βούρτσες.
Έτσι εξασφαλιζόταν ως το Πάσχα με το «θρεφτό» το κρέας της οικογένειας με την επιμονή πάντα της μητέρας χωρίς να λογαριάζει τους πρόσθετους κόπους της απ’ τη διατροφή του, φτάνει η οικογένεια να είχε μπόλικο κρέας και να αξιοποιούσε τα άχρηστα με την ύπαρξή του.

(Από χειρόγραφο του δασκάλου Κώστα Τσέλεκα)