Από τον Δημήτρη Κ. Νικέλλη
Οι μεταφράσεις
Τα σχολικά βιβλία διανέμονται σήμερα δωρεάν.Στα περισσότερα απ’ αυτά είναι καταχωρημένες και οι απαντήσεις των ασκήσεων για να μπορεί ο ίδιος ο μαθητής να ελέγχει την ορθότητα της εργασίας του.
Στα χρόνια μας (δεκαετίες του 50 και του 60) τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Δωρεάν δίνονταν μόνο το Αναγνωστικό του Δημοτικού. Τα άλλα βιβλία κυκλοφορούσαν μόνο στην ελεύθερη αγορά. Το αντίτιμό τους όμως ήταν δυσβάσταχτο για το βαλάντιο των περισσότερων οικογενειών.
Κατ’ ανάγκη αγοράζαμε μεταχειρισμένα βιβλία από μεγαλύτερα παιδιά. Φροντίζαμε να τα διατηρήσουμε σε καλή κατάσταση για να μπορέσουμε να τα ξαναπουλήσουμε τον Ιούνιο.
Παράλληλα κυκλοφορούσαν και οι μεταφράσεις των αρχαιοελληνικών και των λατινικών κειμένων καθώς και οι λύσεις των ασκήσεων των φυσικομαθηματικών μαθημάτων. Όλα αυτά τα “βοηθητικά” βιβλία κυκλοφορούσαν ως “μεταφράσεις”, με περισσότερο γνωστές τις μεταφράσεις των εκδόσεων “Ιωάννου Ρώσση”.
Τα βιβλία αυτά παρουσίαζαν τις λύσεις των ασκήσεων πολύ αναλυτικά, βήμα-βήμα. Ήταν πολύ εύκολο και για τον μη μελετηρό μαθητή να αντιγράψει τη λύση και να παρουσιάσει την επομένη μια πλασματική εικόνα του εαυτού του. Όταν όμως σηκωνόταν στον πίνακα να λύσει την άσκηση οι “μάσκες” έπεφταν και εισέπραττε τα ειρωνικά χαμόγελα των συμμαθητών του (αφορμή ήθελαν για χαβαλέ!), την έντονη επίπληξη του καθηγητή και έναν “κακό” βαθμό!.
Τότε ήταν κοινά αποδεκτό ότι οι “καλοί” βαθμοί μόνο “κόποις κτώνται”, για τούτο και η κυκλοφορία των μεταφράσεων στο σχολείο απαγορεύονταν αυστηρά. Εάν ο καθηγητής αντιλαμβάνονταν την ύπαρξη μετάφρασης έπρεπε πρώτα να συλλάβει την “παρείσακτη ” και μετά να αρχίσει το μάθημα.
Κάποια μέρα βρήκαμε το λατινικό κείμενο που κάναμε σε έκδοση “Ρώσση” και συμφωνήσαμε να κάνουμε μια μικρή φάρσα στον καθηγητή μας, αείμνηστο Στρατή Παρασκευαΐδη.
Τοποθετήσαμε το βιβλίο με το λατινικό κείμενο κάτω απ’ το θρανίο και αφήσαμε να προεξέχει μπροστά μόνο ο τίτλος ” Εκδόσεις Ιωάννου Ρώσση”.
Μπαίνει ο καθηγητής στην αίθουσα και η ματιά του τσιμπάει κατευθείαν το δόλωμα. Έρχεται στο θρανίο, πιάνει με το χέρι την άκρη του βιβλίου, για να μην το τραβήξουμε πίσω και ανάμεσα στον καθηγητή, με ύφος επικυρίαρχου (σε κρατώ στο χέρι πονηρέ!), και στον μαθητή, με τάχατες φοβισμένο ύφος που δεν μπορεί να κρύψει όμως ένα αδιόρατο χαμόγελο, ακολουθεί ο διάλογος:
- Χαμογελάς …χαμογελάς …Νικέλλη;
- Γιατί να μην χαμογελώ κύριε καθηγητά;
- Τι είναι αυτό; και τραβώντας σηκώνει ψηλά το κατά τη γνώμη του “ένοχο” βιβλίο.
- Το κείμενο των Λατινικών που κάνουμε κύριε καθηγητά!
Ο καθηγητής προσπαθεί να ολοκληρώσει την επίθεσή του και τη νίκη και με μεγάλη ένταση στη φωνή , που υποδηλώνει όμως και το φόβο της αστοχίας, ρωτά κοιτάζοντας αγριωπά τον μαθητή:
- Εσύ κόλλησες αυτό το εξώφυλλο.
- Όχι κύριε καθηγητά έτσι ήταν από την αρχή.
Η ματιά του ελέγχει καλά το εξώφυλλο στο οποίο με μεγάλα γράμματα υπάρχει η λέξη ΚΕΙΜΕΝΟ και μόνο τότε χαμογελά, αντιλαμβάνεται τη φάρσα, και το συμβάν θεωρήθηκε λήξαν!
