Ο μεγάλος ασθενής

ΕΜΠΡΟΣ 17/4/13

Νικέλλης Στρατής

Είναι αλήθεια ότι ο μεγάλος ασθενής της σημερινής Ελλάδας είναι η Δημόσια Διοίκηση; Σίγουρα ναι! Ως πολίτες της χώρας αυτής πόσες φορές δε νοιώσαμε ένα σφίξιμο στο στήθος όταν επρόκειτο να στηθούμε στο γκισέ μιας δημόσιας υπηρεσίας; Υπηρεσία: ομόρριζο του υπηρέτη. Γι αυτό στήθηκε η Δημόσια Διοίκηση. Για να υπηρετεί τον πολίτη! Μα η δημόσια διοίκηση στην Ελλάδα, και σήμερα και χτες, τον πολίτη τον καταδυναστεύει.

Κάθε κυβέρνηση τη Δημόσια Διοίκηση τη θεωρεί ως τσιφλίκι της στο οποίο μπορεί, αμέσως μετά την εκλογή της,  να εξαργυρώσει πληθώρα απ’ τους «σταυρούς» των υποψηφίων της και ενόψει νέων εκλογών να δεσμεύσει συνειδήσεις και «κουκιά». Δεν είναι μακριά η εποχή που οι προσλαμβανόμενοι στις διάφορες υπηρεσίες ήταν περισσότεροι απ’ τα διαθέσιμα καθίσματα. Δεν είναι μακριά η εποχή που οι προσλαμβανόμενοι έφεραν τον περίφημο σύνθετο χαρακτηρισμό, της λέξης φρουρός και της χρωματικής απόχρωσης της σημαίας που κράδαιναν αυτοί κι η οικογένειες τους στις προηγούμενες εκλογές. Και ως πιστοί φρουροί αυτοί δεν λογοδοτούσαν στους υπηρεσιακούς προϊστάμενούς τους  αλλά στα κομματικά γραφεία απ’ τα οποία είχαν περάσει.

Το κακό είχε παραγίνει και έτσι αναγκαστικά δημιουργήθηκε το ΑΣΕΠ (για το «φαίνεσθαι» ) και συγχρόνως τα stage, οι συμβάσεις, οι μονιμοποιήσεις και χίλια δυο άλλα μονοπάτια παράκαμψής του. Ήταν τόση η αγανάκτηση του κόσμου απ’ τα χάλια και τη δεσποτική λειτουργία της δημόσιας διοίκησης που πριν λίγα χρόνια ο πολιορκητικός κριός κόμματος για την άλωση της εξουσίας είχε σε περίοπτη θέση τα συνθήματα για μια «νέα διακυβέρνηση» και για την «επανίδρυση» του κράτους. Που φυσικά δεν είδαμε!

Και δεν είδαμε καμιά ουσιαστική αλλαγή στη δημόσια διοίκηση παρ’ όλες τις διακηρύξεις και τις όποιες προσπάθειες διότι οι αντιστάσεις ήταν καθολικές ακόμα και «εκ των ένδον». Αντίσταση απ’ τη αντιπολίτευση, η οποία το ρόλο της παραδοσιακά στην Ελλάδα τον αντιλαμβάνεται ως αρνητή κάθε προσπάθειας της κυβέρνησης. Αντίσταση απ’ τα πανίσχυρα κομματικά συνδικάτα του δημοσίου των οποίων τα στελέχη είχαν αλώσει όλες τις υψηλόμισθες θέσεις του δημοσίου, απολαμβάνοντας συγχρόνως πληθώρας διευκολύνσεων. Το «όχι» στην αξιολόγηση (ένα ακόμα ηρωικό! ελληνικό όχι)    αυτήν την κυριαρχία των «αφισοκολλητών» κατά πρώτον ήθελε να προστατέψει. Αντίσταση όμως και ατομική των βουλευτών, ακόμα και της κυβερνητικής παράταξης, διότι αφενός τα τσιράκια τους προέρχονταν απ’ τη δημόσια διοίκηση και αφετέρου με τις ποικίλες παρεμβάσεις τους στο χώρο της (διορισμούς, μεταθέσεις, προαγωγές) εξασφάλιζαν αζημίως για την τσέπη τους «οπαδούς» και ψηφοφόρους.  

Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν όχι μόνο να μην υπάρχει βελτίωση αλλά αντίθετα να βαλτώνει κάθε προσπάθεια για επενδύσεις, για ουσιαστική ανάπτυξη, για απόδοση δικαιοσύνης, για την πάταξη της διαφθοράς.

Η δημόσια διοίκηση όμως δεν είναι ένα απρόσωπο μαυροφορεμένο φάντασμα μιας στρίγγλας που καταδυναστεύει τον πολίτη και κατ’  επέκταση τη χώρα αλλά ένα σύνολο προσωπικοτήτων, δημόσιων υπαλλήλων. Υπαλλήλων όμως οι οποίοι προσλαμβάνονται και λειτουργούν με βάση κάποιες προδιαγραφές που ορίζει το πολιτικό κατεστημένο. Οι δημόσιοι υπάλληλοι, ως άτομα,  δεν βρίσκονται στα άκρα της χρωματικής κλίμακας του άσπρο-μαύρο αλλά σε κάθε βαθμίδα του γκρι. Υπάρχουν άνθρωποι με ικανότητες και καλή διάθεση, χαρακτηριστικά τα οποία διαβαθμίζονται μέχρι της πλήρους ανικανότητας και της προκλητικής αδιαφορίας. Ακόμα όμως και τους άριστους η έλλειψη αξιοκρατίας, η προώθηση των υμετέρων, η ατιμωρησία των παρεκτρεπόμενων,   η ανυπαρξία της επιβράβευσης, η ισοπέδωση των απολαβών ή ακόμα χειρότερα η με νόμιμο ή παράνομο τρόπο οικονομική πριμοδότηση της μετριότητας όταν αυτή συμβαδίζει με την κομματική προσήλωση,  τους επηρεάζει και τους αποτρέπει να προσφέρουν το μάξιμουμ το οποίο μπορούν.

Σήμερα με την οικονομική κρίση όλοι περιμένουμε να δούμε και κάποια πράγματα να μπουν στη θέση τους και να βελτιωθούν. Περιμένουμε όσα δεν μπόρεσαν να προχωρήσουν κάτω από συνθήκες καλοπέρασης και ευδαιμονισμού, τουλάχιστον των κρατούντων και των πολυπληθών παρατρεχάμενών τους, να υλοποιηθούν τώρα, που ο κόσμος με την πίεση της οικονομικής κρίσης έχει ανοίξει τα μάτια του και βλέπει καλύτερα τα στραβά. Ένα απ’ τα στραβά τα οποία ελπίζουμε να «ισιώσει» είναι η Δημόσια Διοίκηση Το πώς θα γίνει αυτό θα πρέπει να το δουν αυτοί που ξέρουν, οι ειδικοί, χωρίς ταμπού και προκαταλήψεις. Και με απολύσεις;  θα ρωτήσει κάποιος. Αν είναι απαραίτητες γιατί όχι. Ιδιαίτερα μάλιστα αν φύγουν ανίκανοι ή μη χρειαζούμενοι και στη θέση τους προσληφθούν νέοι με προσόντα και ικανότητες. Αρκεί και για το «βγες» και για το «μπες» να υπάρξει δίκαιη και αξιοκρατική κρίση.  Να μη ξεχνάμε ότι στις αρχές της δεκαετίας του 80 όταν καταργήθηκε το κρατικό μονοπώλιο όλοι οι υπάλληλοι του απολύθηκαν χωρίς κανένας να διαμαρτυρηθεί. Τότε που το δημόσιο γέμιζε απ’ τις πόρτες και τα παράθυρα!