Από τη δράση των ΤΕΑ στη Βρίσα στις αρχές της δεκαετίας του 50

Τα ΤΕΑ υπάρχουν και σήμερα. Οι συνθήκες όμως που επικρατούν στη χώρα μας είναι εντελώς διαφορετικές από εκείνες που επικρατούσαν λίγα μόλις χρόνια μετά τον εμφύλιο πόλεμο.
Σήμερα με το ζόρι να βρουν και ακόμα πιο δύσκολα να συγκεντρώσουν τους εθνοφύλακες. Τότε όμως τα ΤΕΑ ήταν στρατιωτική ομάδα η οποία έπρεπε να λειτουργεί (και λειτουργούσε) ως στρατιωτική μονάδα.
Στο χωριό μας υπήρχε μια ομάδα ΤΕΑ με επικεφαλής έναν ομαδάρχη. Από το αρχείο του Παναγιώτη Κώσση, ο οποίος ήταν ένας από τους ομαδάρχες, (το οποίο διατηρεί ο εγγονός του Γιώργος Ιωαν. Μαργαρίτης) βρήκαμε ενδιαφέροντα στοιχεία τα οποία δίνουν μια εικόνα της εποχής εκείνης.
Οι εντολές των ανωτέρων ξεκινούσαν από τον Πολιχνίτο όπου ήταν η έδρα μιας διμοιρίας ή από την Αγιάσο, όπου ήταν η έδρα ενός τάγματος και έφταναν στον ομαδάρχη είτε με το ταχυδρομείο είτε με τηλεγραφήματα. Τα κείμενα ήταν κατά το πλείστο χειρόγραφα, υπήρχαν όμως δακτυλογραφημένα.
Το περιεχόμενό τους ποικίλει από απλά υπηρεσιακά μέχρι αυστηρές διαταγές.
Τα απλά αφορούσαν τη διαχείριση της ομάδας. Στέλνουμε εθνόσημα και περιβραχιόνια ή να έρθουν στον Πολιχνίτο οι εθνοφύλακες για επιθεώρηση. Να έρθουν οι εθνοφύλακες για ιατρικές εξετάσεις και για εκγύμναση. Να αντικατασταθούν οι παλιοί με νεότερους κ.ο.κ. Οι εθνοφύλακες όμως κατέβαιναν και στη Μυτιλήνη για παρέλαση στις εθνικές γιορτές και εντέλλονταν να έχουν μαζί τους: «στολή, κλινοσκεπάσματα, αγγείον φαγητού, κύπελον, κοχλιάριον και …φαγητόν…» για το βράδυ.
Υπήρχαν έγγραφα τα οποία απ’ τη μια ήθελαν να τονώσουν το ηθικό των εθνοφυλάκων για το έργο το οποίο επιτελούσαν και απ’ την άλλη να αποτρέψουν συμπεριφορές που προκαλούσαν. Έτσι στην ημερήσια διαταγή με την ανάληψη καινούριου διοικητή τάγματος υπήρχαν εγκωμιαστικές εκφράσεις για το έργο των ΤΕΑ και προτροπές για τη συνέχεια. Υπήρχαν όμως πολλά έγγραφα τα οποία όχι μόνο καυτηρίαζαν προκλητικές συμπεριφορές εθνοφυλάκων αλλά και απειλούσαν όσους εθνοφύλακες προκαλούσαν με ποινές. Και δεν απειλούσαν μονάχα αλλά επέβαλλαν και ποινές. Έτσι βλέπουμε να επιβάλλεται ποινή φυλάκισης 10 ημερών στον εθνοφύλακα Κ.Δ. γιατί πυροβολούσε «χάριν παιδιάς» και ακολουθούσε τηλεγράφημα στον ομαδάρχη να διατάξει τον τιμωρηθέντα να ανεβεί στο σταθμό Χωροφυλακής Πολιχνίτου για να εκτίσει στα εκεί κρατητήρια την ποινή του!
Ως αιτίες της άπρεπης συμπεριφοράς εθνοφυλάκων (π.χ. απειλές προς φιλήσυχους συμπολίτες τους) η ηγεσία των ΤΕΑ έβλεπε τις πολιτικολογίες και τις οινοποσίες. Και για τούτο τα απαγόρευε αυστηρά και τα δυο. Ιδιαίτερα σε παραμονές εορτών και της Πρωτομαγιάς ζητούσαν επίμονα να γίνουν συστάσεις –με προειδοποίηση για τις συνέπειες της ανυπακοής (στρατοδικείο)- στους εθνοφύλακες να απέχουν και από τα δύο.
Ένα στοιχείο που προκύπτει από τα έγγραφα του αρχείου είναι ότι ακόμα και το 1951 στη λεσβιακή ύπαιθρο υπήρχαν θύλακες αντίστασης και για τούτο έβγαιναν αποσπάσματα από τους εθνοφύλακες.

Εξήντα τόσα χρονιά μετά –όλοι οι εθνοφύλακες των οποίων τα ονόματα αναφέρονται σε διάφορα έγγραφα έχουν φύγει από τη ζωή- η συγκέντρωση και ψηφιοποίηση των πηγών για τα γεγονότα της δύσκολης περιόδου εκείνης, η οποία παράδερνε στα απόνερα του εμφύλιου, θα είναι χρήσιμη για όποιον μελλοντικά θα ήθελε να καταγράψει την ιστορία του τόπου μας, της περιοχής μας.